Ñkóbô Búlu w'á líti táñ mevále mêvál. Biyoñ b'iziñ, wo yi náa ô ve táñe bím. Biyoñ b'ziñ, wo kômbõ síli nsíli táñ. Avál afê é ne náa wo kat ê jôm é nêe táñ. Avál d'á sú'úlan é ne éyoñ wo tá'á bíôm ñgê mam õ bela'an metáñ.
Táñ Ve Táñ
Avál ôsú yà láñ táñ é ne náa wo vê ve táñ étám; õ teke kat ê jôm táñ éte é tií je, ñgê ke náa õ teke kat amú jé wo láñ táñ éte.
Bí á yiane táté yem náa ñkóbô búlu ô njí bi éyõlè ású táñ 0. Éyoñ jôm é njí bo, õ ne belan èfíá "koó", ñgê ke "koókoó (ñgê ke "koó-koó), ñgê ke "mómo". Õ ne ê fe belan èjet "Teke jôm" náa ô líti náa jôm é njí bo, ñgê ke "Teke jam" náa ô líti náa jam é njí bo.
Táñ j'a káa ä biyõlè bí á belan ñgõ' jiá. Biyõlè bí ne:
0 | koó (ñgê ke "koókoó", ñgê ke "mómo") | |
1 | fóók (ñgê ke "fók") | |
2 | baaé | |
3 | láál | |
4 | nyiin (ñgê ke "nyïn") | |
5 | táán | |
6 | saman | |
7 | zañgbwál | |
8 | muam | |
9 | èbul |
Éyõlè táñ õsú j'a ê belan meñgõ' mêbàé è ne:
awôõm
Ású bíyin bivó' bí á belan meñgo' mêbàé, wo yiane bi ômvon ê yà áwôõm. Mêtáñe wo ê bi mê ne:
10 | awôõm | |
20 | mewôm mêbàé = mewômbàé | |
30 | mewôm mêlál = mewômêlál | |
40 | mewôm mênyin = mewômênyin | |
50 | mewôm mêtáan = mewôm mêtan = mewômêtán = mewômêtáán | |
90 | Mewôm mê saman = mewôsaman | |
90 | Mewôm zañgbwál = mewôzañgbwál | |
90 | Mewôm muam = mewômuam | |
90 | Mewôm ébul = mew'ébul |
Ñgê wo kômbõ bi metáñ mê tií ä mêtáñ ya yôp le, belá'an Conjunction "aa" aná:
10 | awôõm | |
11 | awôõm ä fóok | |
12 | awôõm ä baaé | |
13 | awôõm ä láál | |
14 | awóm ä nyiin | |
15 | awôõm ä táán | |
16 | awôõm ä saman | |
17 | awôõm ä zañgbwál | |
18 | awôõm ä muam | |
19 | awôõm ä èbul = awôõm'ébul |
20 | mewôm mêbàé = mewômbàé | |
21 | mewôm mêbàé ä fóok = mewômbàé ä fóók | |
22 | mewôm mêbàé ä baé = mewômbàé ä baé | |
Akeeke | ||
Akk |
30 | mewôm mêlál = mewôm lál | |
31 | mewôm mêlál aa; fóok = mewôm lál ä fóok | |
32 | mewôm mêlál aa baé = mewôm lál ä baé | |
13 | mewôm mêlál aa lál = mewôm lál ä lél | |
14 | akeeke |
40 | mewôm mênyin = mewôm nyin | |
41 | mewôme mênyin ä fóók | |
42 | awôõm ä zañgbwál | |
18 | akeeke |
90 | mewôm m'ébùl = mew'ébùl | |
91 | mewôm m'ébùl aa fóók = mew'ébùl aa fóók | |
91 | mewôm m'ébùl aa baé = mew'ébùl aa láál | |
- - - | ||
98 | mwôm m'ébùl ä muam = mew'ébùl ä muam | |
98 | mwôm m'ébùl ä èbùl = mew'ébùl ä èbùl |
Ê táñ õsú j'a belan meñgo' mêlál è ne:
ntet
100 | ntet | |
101 | ntet ä fóok | |
102 | ntet ä bàé | |
110 | ntet ä awôom | |
111 | ntet ä awôom ä fóok | |
120 | ntet ä mewôm mêbáé | |
150 | ntet ä mewôm mêtáan = ntet ä mewôm mêtáan = ntet ä mewômêtán = ntet ä mêwômetáan | |
151 | ntet ä mewôm mêtáan ä fook = ntet ä mewôm mêtáan ä fook = ntet ä mewômêtáan ä fóok = ntet ä mewômêtáan ä fóok |
Táñe Bíôm - Táñ Mam
Avál afê yà láñe táñ é ne náa ô kat ê jôm é nêe táñ. Éfíá wo ê belan ású tañ é tií ä ávál éfíá j'á tóteban (ä ê tiliban). N'ál'a ne náa wo belan èyõlè táñ àziñ ñg'éfíá j'á káa ä "a". Wo belan èyõlè táñ éfê ñg'éfíá j'á káa ä "b", akeeke
Ñg'éfiá j'á káa ä "a" ñgê ke "d", wo líti táñ ä: dá, mêbàé, mêlál, mênyin, mêtáan, mêsaman, zañgbwál, muam, ébùl, awôom, akeêke. Bive'án bí ne:
0 | teke abo | teke dóé | |
1 | abo dá (aló dá, amvôé dá) | dóé dá | |
2 | mebo mêbàé | móé mêbàé | |
3 | mebo mêlál | móé mêlál | |
4 | mebo mênyin | móé mênyin | |
5 | mebo mêtáan | móé mêtáan | |
6 | mebo mêsaman | móé mêsaman | |
7 | mebo zañgbwál | móé zañgbwál | |
8 | mebo muam | móé muam | |
9 | mebo ébùl | móé ébùl | |
10 | mebo awôom | móé awôom | |
11 | mebo awôom ä dà | móé awôom ä dà | |
12 | mebo awôom ä mêbàé | móé awôom ä mêbàé |
Ñg'éfíá j'á káa ä "be" (ñgê ke "bê"), ñgê ke "ma'a", ñgê ke "nyi", wo líti táñ ä: wuá, bêbáé, bêlál, bênyin, bêtáan, bêsaman, zañgbwál, muam, ébùl, awôom, akeeke. Bive'án bí ne:
0 | teke bê'e (teke bíál) | teke ma'a, teke miñgá | |
1 | bê'e wuá (bíál wuá) | ma'a wuá, miñgá wuá | |
2 | bebê'e bêbáé (mál mêbáé) | bema'a bêbàé, biñgá bêbàé | |
3 | bebê'e bêlál | bema'a bêbál, biñgá bêbál | |
4 | bebê'e bênyin | bema'a bênyin, biñgá bênyin | |
5 | bebê'e bêtáan | bema'a bêtáan, biñgá bêtáan | |
6 | bebê'e bêsaman | bema'a bêsaman, biñgá bêsaman | |
7 | bebê'e zañgbwàl | bema'a zañgbwàl, biñgá zañgbwàl | |
8 | bebê'e muam | bema'a muam, biñgá muam | |
9 | bebê'e ébùl | bema'a ébùl = bema' ébùl, biñgá ébùl = biñg'ébùl | |
10 | bebê'e awôom | bema'a awôom = bema' awôom, biñg'awôom | |
Akk | Akk |
Ñg'éfíá j'á káa ä "bi" (ñgê ke "bí"), ñgê ke "f", ñgê ke "nde" (anê "ndêk"), ñgê ke "ndi", ñgê ke "ndu" (anê "ndúan"), ñgê ke "z", wo líti táñ ä: jiá, mêbáé, mêlál, mênyin, mêtáan, mêsaman, zañgbwál, muam, ébùl, awôom, akeeke. Bive'án bí ne:
0 | teke biañ (teke fóé) | teke fa (teke fóé) | teke zen | |
1 | biañ jiá | fa jiá (fóé jíá) | zene jià | |
2 | mebiañ mêbàé | mefa mêbàé | mezen mêbàé | |
3 | mebiañ mêbàé | mefa mêlál | mezen melàl | |
4 | mebiañ mênyin | mefa menyin | mezen menyin | |
5 | mebiañ mêtáan | mefa metààn | mezen metààn | |
6 | mebiañ mêsaman | mefa mêsaman | mezen mêsaman | |
7 | mebiañ zañgbwàl | mefa zañgbwàl | mezene zañgbwàl | |
8 | mebiañ muam | mefa muam | mezene muam | |
9 | mebiañ èbùl | mefa èbùl | mezen èbùl | |
10 | mebiañ awôom | mefa awôom | mezen awôom | |
11 | mebiañ awôom aa jià | mefa awôom aa jià | mezen awôôm aa jià | |
12 | mefa awôom aa mêbàé | bisáé aa bíbàé | mezen awôom ä bíbàé | |
Akk | Akk |
Ñg'éfíá j'á káa ä "eb", ñgê ke "ed", ñgê ke "ef", ñgê ke "ek", ñgê ke "es", ñgê ke "ji", wo líti metáñ ä: jiá, bíbáé, bílál, bínyin, bítáan, bísaman, zañgbwál, muam, ébùl, awôom, akeeke. Bive'án bí ne:
0 | teke èbak = tek'èbak | teke èdu | teke èfíá | teke èsáé = tek'èsáé | |
1 | èba' jíá | èdu jiá | èfíá jiá | èsáé jíá (èvú jíá, èlé jíá) | |
2 | biba' bíbàé | bidu bíbàé | bifíá bílál | bisáé bíbàé | |
3 | biba' bílál | bidu bílál | bifíá bílál | bisáé bílál | |
4 | biba' bínyin | bidu bínyin | bifíá bínyin | bisáé bínyin | |
5 | biba' bítáan | bidu bítáan | bifíá bítáan | bisáé bítáan | |
6 | biba' bísaman | bidu bísaman | bifíá bísaman | bisáé bísaman | |
7 | biba' zañgbwál | bidu zañgbwál | bifíá zañgbwál | bisáé zañgbwál | |
8 | biba' muam | bidu muam | bifíá muam | bisáé muam | |
9 | biba'èbùl | biduèbùl | bifíá èbùl = bifí'èbùl | bisáé èbùl = bis'èbùl | |
10 | biba' awôom | bidu awôom | bifíá awôom = bifí'awôom | bisáé awôom = bis'awôom | |
11 | biba' awôom aa jiá | bidu awôom aa jià | bifíá awôôm aa jíà | bisáé awôôm aa jíà | |
12 | biba' awôom aa bíbàé | bidu awôom aa bíbàé | bifíá awôom ä bíbàé | bisáé awôom ä bíbàé | |
Akk | Akk | Akk |
Ñg'éfíá j'á káa ä "k" ñgê ke "l" ñgê ke "nyo", ñgê ke "nda" (anê "ndaé"), ñgê ke "ndõ" (anê "ndõé" ñgê ke "ndôm"), wo líti táñ ä: jiá, bêbáé, bêlál, bênyin, bêtáan, bêsaman, zañgbwál, muam, ébùl, awôom, akeeke. Bive'án bí ne:
0 | teke kábat | teke fa (teke fóé) | teke zen | |
1 | kábat jiá | fa jiá (fóé jíá) | zene jià | |
2 | bekábat bêbàé | mefa bêbàé | mezen mebaé | |
3 | bekábat bêlàl | mezen bêlàl | ||
4 | bekábat bênyin | mefa bênyin | mezen menyin | |
5 | bekábat bêtáan | mefa bêtàan | mezen metààn | |
6 | bekábat bêsaman | mefa bêsaman | mezen mêsaman | |
7 | bekábat zañgbwàl | mefa zañgbwàl | mezene zañgbwàl | |
8 | bekábat muam | mefa muam | mezene muam | |
9 | bekábat èbùl | mefa èbùl = mef'èbùl | mezen èbùl | |
10 | bekábat awôom | mefa awôom = mef'awôom | mezen awôom | |
11 | bekábat awôom aa jiá | mefa awôôm aa jiá | mezen awôôm aa jiá | |
12 | bekábat aa bíbàé | mefa awôom ä bíbàé | mezen awôom ä mêbàé | |
Akk | Akk |
Ñg'éfíá j'á káa ä "mb", ñgê ke "nd" (anê "ndíndím"), ñgê ke "nj" (anê "njóñ" ñgê ke "njêjàé"), ñgê ke "nt" (anê "nté", ñgê ke "ntuba", ñgê ke "ntu'a"), wo líti táñ ä: wuá, míbáé, mílál, mínyin, mítáan, mísaman, zañgbwál, muam, ébùl, awôom, akeeke. Bive'àn bí ne:
0 | teke mbaé | teke njóñ = njóñ momo = njóñ kookoo | |
1 | mbaé wúá | njóñ wúé | |
2 | mimbaé míbaé | minjóñ míbaé | |
3 | mimbaé mílál | minjóñ mílál | |
4 | mimbaé mínyin | minjóñ mínyin | |
5 | mimbaé mítáan | minjóñ mítáan | |
6 | mimbaé mísaman | minjóñ mísaman | |
7 | mimbaé zañgbwál | minjóñ zañgbwál | |
8 | mimbaé muam | minjóñ muam | |
9 | mimbaé ébul | minjóñ ébul | |
10 | mimbaé awôom | minjóñ awôôm | |
11 | mimbaé awôom ä wúá | minjóñ awôom ä wúá | |
12 | mimbaé awôom ä míbàé | minjóñ awôom ä míbàé | |
Akk |
Ñg'éfíá j'á káa ä "mb", ñgê ke "n", wo líti táñ ä: jiá, mêbáé, mêlál, mênyin, mêtáan, mêsaman, zañgbwál, muam, ébùl, awôom, akeeke. Bive'àn bí ne:
0 | ||
1 | ||
2 | ||
3 | ||
4 | ||
5 | ||
6 | ||
7 | ||
8 | ||
9 | ||
10 | ||
11 | ||
12 | ||
Akk |
Éyoñ wo ê dañ ntet wúà, wo yiane belan õmvon ê ya ntet.
200 | mintet míbaé | |
201 | mintet míbaé ä fook | |
202 | mintet míbaé ä baé | |
210 | mintet míbaé ä awôôm | |
290 | mintet míbàé ä mewôm ébul | |
291 | mintet míbàé ä mewôm ébul ä wúà | |
297 | mintet míbàé ä mewôm ébul ä zañgbwàl | |
240 | mintet míbaé ä mewôm menyin | |
300 | mintet mílàl | |
360 | mintet mílàl ä mewôm mêsaman | |
366 | mintet mílàl ä mewôm mêsaman ä saman | |
400 | mintet mínyin | |
440 | mintet mínyin ä mewôm mênyin | |
444 | mintet mínyin ä mewôm mênyin ä nyiin | |
500 | mintet mítààn | |
506 | mintet mítààn ä saman | |
600 | mintet mísaman | |
601 | mintet mísaman ä fook | |
640 | mintet mísaman ä mewôm mênyin | |
641 | mintet mísaman ä mewôm mênyin ä fook | |
649 | mintet mísaman ä mewôm mênyin ä ébul | |
700 | mintet zañgbwàl | |
701 | mintet zañgbwàl ä fook | |
708 | mintet zañgbwàl ä muam | |
738 | mintet zañgbwàl ä mewôm mêlàl ä muam | |
800 | mintet muam | |
800 | mintet muam | |
900 | mintet ébul | |
903 | mintet ébul ä awôõm dà | |
910 | mintet ébul | |
Akk |
1000 | tòyíni = tòyíni jià | |
1001 | tòyíni ä fook | |
1006 | tòyíni ä saman | |
1010 | tòyíni ä awôôm ( saàke tòyini awôôm) | |
1050 | tòyíni ä mewôm metààn | |
1101 | tòyíni ä ntet a fook | |
1200 | tòyíni ä mintet míbaé | |
1401 | tòyíni ä mintet mínyin a fook | |
Akk |
2000 | tòyíni ébaé = tòyín'ébaé | |
2001 | tòyíni ébaé ä fook = tòyín'ébaé ä fook | |
2101 | tòyíni ébaé ä ntet ä fook = tòyín'ébaé å ntet ä fook | |
2401 | tòyíni ébaé ä mintet mínyin ä fook = tòyín'ébaé ä mintet mínyin ä fook | |
Akk |
3000 | tòyini élàl = tòyin'élàl | |
4000 | tòyini ényin = tòyin'ényin | |
5000 | tòyini étààn = tòyin'étààn | |
6000 | tòyini ésaman = tòyin'ésaman | |
7000 | tòyini zañgbwàl | |
8000 | tòyini muam | |
9000 | tòyini ébul = tòyin'ébul | |
10000 | tòyini awôõm = tòyini awôôm = tòyin'awôõm = lolo | |
10001 | tòyini awôõm ä fook = tòyini awôôm ä fook = tòyin'awôõm ä fook = lolo ä fook | |
10010 | tòyini awôõm ä awôõm = tòyini awôôm ä awôôm = tòyin'awôõm ä awôõm | |
10011 | tòyini awôõm ä awôõm ä fook = tòyini awôôm ä awôôm ä fook = tòyin'awôõm ä awôõm ä fook | |
Akk |
20000 | tòyini mewôm mebaé = tòyini mewômbaé = lolo ébàé = lol'ébaé (ô símesa'ane nàa 1020 a ne "tòyini ä mewôm mebaé") | |
30000 | tòyini mewôm melàl = tòyini mewômelàl = lolo élàl = lol'élàl | |
. . . | ||
100 000 | tôyíni ntet = (ô símesa'ane nàa 1100 a ne "tòyini ä ntet") = lolo awôôm = lol'awôôm | |
200 000 | tôyíni mintet míbaé (ô símesa'ane nàa 1200 a ne "tòyini ä mintet míbaé") = lolo mewômbaé | |
200 001 | tôyíni mintet míbaé ä fook (ô símesa'ane nàa 1201 a ne "tòyini ä mintet míbaé ä fook") | |
Akk |
Avàle tàñ afë d'à líti ñge bitétéa bí ne nsàmbà. Ô bilí abui míntobàn.
Ñge éfià ya abui j'à kàa ä "be", wo yiane kàa éyôlé tàñ ä "be". Ô kô'ôlane éfià tàñ. Bive'àn bí ne:
1 | étàm = bë étam = nye étàm = ny'étàm = wuà étàm = wu'étàm = ve nye étam = ve ny'étàm | |
2 | bë baàne = bëbaàne | |
3 | bë làle = bëlàle | |
4 | bë nyini = bënyini | |
5 | bë tààne = bëtààne | |
6 | bë samane = bësamane | |
7 | bë zañgwàle = bëzañgwàle | |
8 | bë muame = bëmuame | |
9 | bë ébulúu = bëébulúu | |
10 | bë àwôômõ = bëàwôômõ | |
11 | bë àwôômõ a wuà = bëàwôômõ ä wuà | |
12 | bë àwôômõ a bëbaé = bëàwôômõ ä bëbaé | |
Akk |
Ô ne fe taté ä éfià ya jôme wo làñe? Bive'àn bi ne:
1 | môt étàm = nye étàm = ny'étàm = môte wuà | |
2 | bôt bë baàne = bôt bëbaàne | |
3 | bôt bë làle = bõt bëlàle | |
Akk |
Avàle te fe éfià éziñ é ne kàa ä "bi". Bive'àn bí ne:
1 | étàm = nye étàm = ny'étàm = wuà étàm = ve nye étam = ve ny'étàm | |
2 | bíbaàne | |
3 | bílàle | |
4 | bínyini | |
5 | bítààne | |
6 | bísamane | |
7 | bízañgwàle | |
8 | bîmuame | |
9 | bíébulúu | |
10 | bîàwôômõ | |
11 | bíàwôômõ a wuà | |
12 | bíàwôômõ a bëbaé | |
Akk |
Tàñ é ne bi été. Nal'a ne nàa wo ve éfíà (ñge ke éyôlé) ya jôme wo tàñ, ô tôñek ä tàñ j'à líti été. Bíve'àn bi ne:
1 | ndà ôsú | |
2 | ndà baà (ñge ke "nda ba") | |
3 | ndà làle | |
4 | ndà nyini | |
5 | ndà tààne (ñge ke "tàne" ñge ke "tane") | |
6 | ndà samane | |
7 | ndà zañbwàle | |
8 | ndà muame | |
9 | ndà ébulúu (ñge ke "ébulú") | |
10 | ndà awôômô (ñge ke "awôõmô") | |
Akk |
11 | ndà awôômô ä wuà (ñge ke "awôõmô a wuà") | |
12 | ndà awôômô ä baà (ndà awôõmô aa ba) | |
13 | ndà awôômô aa làle | |
20 | ndà mewôm mebaà = ndà mewômbaà | |
30 | ndà mewôm melàle | |
40 | ndà mewôm menyini | |
100 | ndà ntete | |
200 | ndà mintete míbaé | |
Akk |
õmvon: plural/pluriel