Ntilán Ñkóbô Búlu - Añgan 20 - TY
222. Bí á ye'é mevál yá ê tili ñkóbô Búlu. Bí táté ya ê yé'é bikañgà "a", "b", "d", "e", "f", "g", "h", "i", "j", "k", "l", "m", "n", "ñ", "o", "p", "s", "t", "u", "v", "w", ä "y". Bí yé'é ya ê fe mintótán m'iziñ mí njí tú'á bi ê bikañgá ñkóbô Búlu: "kpw", "ñgbw", ä "ny". Bí yé'é ya ê fe abe mendem mê ntilán. Bí ñga zu yé'é mintótán mifê.
236. Ñkóbô Búlu ô bilí ntótán ôf'èziñ ô nê na éyoñ bí á tili wô, bí á bámetan bikañgá "t" báa "y". Ajô te, tilí'i aná:
TY, Ty, ty, ty, ty, ty
237. Èfíá é ne káa ä ntótán "TY". Ású bive'ela'a, tilí'i bífíá bi:
Tyé, tyia
233. Éyoñ jí tilí'i àmeñ dí:
E tyi, e tyak,
e tyíi, e tyeñ,
e tyák, e tyõk
E tyek, e tyík, e tyam
239. Éyoñ jíná, tilí'i mam máná:
Aa tyõ' nyiá.
Aa tyi miñkõñ.
M'a tye' mfíáñ.
Kelê tyeñ ê nye nlô.
Bí á ke tyíi ê mbó-ñgàl.
Bí á kômbõ tyá'á kpwem.
231. Èfíá á ne bi ntótán "TY" été (èfíà é ne fe bi ábui mintótán "TY" vedá èfíá j'áa vo'ó ke man ä ntótán "TY"). Ású bive'ela'a, tilí'i bífíá bi:
Èfatyelê, õtyeñ,
ètyè, atyì, atyeñ,
atyíl, atyêñ, ètyé
Èsala-tyé,
èsalá-mamêtyé,
mametyé, tyé-kpwaá
239. Éyoñ jíná, tilí'i anà:
A bilí tô' ètyè.
Èfatyelê é yóo.
Vá'á ma õtyeñ.
Kòs éte é ne ètyé.
Èkabè éte é ne atyíl.
Móne wom a ne atyêñ.
Móne wom a n'atyêñ.
Kúp jam é ñgá bíáé átyì.
A móne wom Õtye Ñkômõ, kelê tyam étyímbí.
Éyoñ mí á lóñ ôyêñgá, m'a yi mí yôtan metyíñ ê yôp.
240. Ntótán "ty" w'á belan fe èduñ yá jôé èté. Éyoñ wo ê tili ntótán ôte, belá'an èkañgá "n". Ású bive'ela'a, tilí'i aná:
Ntyên, ntyì, ntyên,
ntyóp, ntyêl, ntyek,
ntyañ, ntyêtyêñ, ntyeñán
239. Éyoñ jíná, tilí'i aná:
Aa ke jom ê ntyì.
Me be'ê ntyên món.
Nyo kál a ne ntyêtyêñ.
Bí á ke tyá'á kpwem ê ntyóp.
Ô tabe'e ntyêl yà ê tye'e bídí bê ñgá tyák.
Tabê'e ntyêl. Tatê a bilí ñkpwámá' ñgál.
èñgun (abui: biñgun): pronoun/pronom
ènyuan (abui: binyuan): démonstration/demonstration
ènyunyuan éñgun (abui: binyunyuan biñgun): demonstrative pronoun/pronom démonstratif
e nyám: fonctionner/to function
e nyuan: to demonstrate/démontrer, faire une démonstration
ômeñ (abui: ameñ): verb(e)