1. Bí á ye'é mevál yà ê tili ñkóbô Búlu. Bí táté ya ê ye'é bikañgá "a", "b", "d", "e", "f", "g", "h", "i", "j", "k", "l" ä "m". Bí ye'é ya ê fe abe mendem mê ntilán. Bí ñga zu ye'é ékañg'éfê.
Bí tame ye'é ékañgá "n". Tilí'i aná:
N, n, n. N, n, n
2. Èfíá é ne káa ä èkañgá "n". Ású bíve'ela'a bikañgá bí á káa ä "n", tilí'i aná:
Na, ná,
nè, né, náa
3. Ású mevál ya belan bifíá bí á káa ä èkañgá "n", tilí'i aná:
Nálé!
Náa jé?
Nálé fe!
4. Ñkóbô Búlu ô bilí betaa ôkpwet bí á loene náa "ne". Ású éme' yété, tilí'i aná:
ne, ne, ne, ne, ne, ne
5. Wo belan õkpwet ê "ne" ä èñgun (èñgun j'á kpwáa õkpwet). Ású bive'ela'a, tilí'i aná:
Me ne ê fé.
A ne kále jèé.
Mí ne jam abé.
Bê ne ká'á bidí!
Bí ne ká' bídí bíé.
A ne dí bídí biam.
Bê ne mbía bêfám.
É ne nálé!
É ne nálé?
Nálé a ne jé?
Jé é nê nálé?
Nálé a ne náa...
Nál'a ne náa...
6. Ñg'éfíá j'á tõñ õkpwet ê "ne" j'á káa ä èmun, ô ne bámetan ôkpwet báa èfí'éte, vedá õ folê "e" ä õmven. Ású bive'ela'a, tilí'i aná:
A ne abé.
Nál'a n'abé jam.
Bí ne ébem.
Bekále bam bê n'ébem ê fé.
A ne aka'á fám.
Bêbêlá na Èbalé a n'aka'á fám.
Befám bê ne ába.
Befám bê n'ába ä b'á dí.
Abám é ne ébem. Abám é ne èbámbám.
Mebám mê n'ébem ä mê n'èbámbám.
7. Èfíá é ne bi ékañgá "n" été. Ású bíve'ela'a, tilí'i aná:
Aná, ènam,
anê, aná' aná
67. Éyoñ jí, tilí'i aná:
Bí á ke ba énam ká.
Baá je aná, anê ma!
Ba ê je aná, anê ma!
Jal dáam é ne anê ábembá.
Jal dáam é n'an'ábembá.
8. Binyunyuan Biñgun: Ñkóbô Búlu ô bilí nsámbá biñgun bí á nyuan ñgê ke ê líti jôm ñgê ke jam. Èñgun ése y'été é bilí bifíá bíbàé ñgê ke bílál. Ású bíve'án yà biñgun bíte, tilí'i aná:
ba, bá, báná
bi, bí, bíná
di, dí, díná
ji, jí, jíná
ma, má, máná
mi, mí, míná
9. Ású bíve'ela'a yà belan biñgun bíte, tilí'i aná:
Bêfám baná bê bilí ma'a.
Bêfám ba b'á dí ká ábá.
Ê jam díná, é n'abé.
Ê jam dí, é n'abé.
M'a kám mbía jam díná.
Bí á kám mbía jam dí. É n'abé.
Aa dí áka'á bídí biná?
Mí á dí áka'á bídí bi?
Bídí bi bí ne...
Ébem jiná j'á...
Ébem ji j'á...
Mímfê'ê miná mí ne...
Mímfê' mi mí á...
Ê mam máná mê ne aka'á mam.
Ê mam má mê ne aka'á mam.
10. Èfíá é ne man ä èkañgá "n". Ású bíve'ela'a, tilí'i aná:
Dên, èbàn, abán,
alên, afan, àkàn
11. Éyoñ jíná, tilí'i mam máná:
Dên, bí á ke ê jàl.
Aa kee kál áfan.
Ä kë kál jèé áfan.
Mí á ke ba ká áfan?
12. Ású biyõlè bí ámeñ bí á man ä èkañgá "n", tilí'i aná:
E ben, e kan, e fen,
e bán, e len, e dìán
13. Èfíá é ne bi ábui ê bikañgá "n". Ású bíve'ela'a, tilí'i aná:
Nane, anên, nanê
14. Éyoñ jí, tilí'i aná:
Èbalé aa ke áfan.
Èbalé ä kee bê áfan.
Nanê a ne anên.
Nan'á n'anên.
15. Ású ámeñ d'á belan abui bkañgá "n", tilí'i aná:
E naan, e nên, e nêne
Bí á ke naan ê bidí ábá.
16. Ntótán Yá Jôé Èté: Mintótán yà jôé èté mí n'abui. Avál afê yá ê tili mie d'á belan èkañgá "n" éyoñ ntótán yà jôé èté w'á belan èkañgá "d", ñgê ke "j", ñgê ke "l". Ású bive'án, tilí'i aná:
Nlam, ndá, nja,
nlak, njêt, nlán
17. Éyoñ jíná, tilí'i ábêm diná:
Nde?
Ê nde?
Ê nde jé?
Bí á ke ê ndá jèé.
Aa kee kále jé áfan.
Ä kë kále jé áfan.
18. Ású bive'án bifê, tilí'i:
Bí á ke ê ndá jam.
Mendím me a len.
Mendím m'á len.
èjúk (abui: bijúk): belonging, possession/possession
èmun (abui: bimun): vowel/voyelle
èñgun (abui: biñgun): pronoun/pronom
ènyuan (abui: binyuan): demonstration/démonstration
ènyunyuan éñgun (abui: binyunyuan biñgun): demonstrative pronoun/pronom démonstratif
e nyuan: : to demonstrate/démontrer
õbêm (abui: abêm): sentence/phrase
õkpwet (abui: akpwet): auxilary/auxiliaire
ômeñ (abui: ameñ): verb(e)
õmven (abui: amven): single-quote, apostrophe/apostrophe