Ñyé'án Ñkóbán Búlu - Añgan 40 - Biyalán Ê Mínsílí 3
1. Bí á yé'è ñkóban Búlu.
Bí yé'è ya áyêyáp ê bívôvón ê biñgun, bíñgun bí á líti náa mõt a a vón ê jôm èziñ é nê ôyàp. Bí yé'è ya ê fe bikpwekpwalé biñgun, bíñgun bí á beleban mfá'á yà síli ê nsílí.
Éyoñ wo síli nsílí õ bela'an èkpwekpwalé éñgun, mõt a ne yalan ê nsíl'ôte a bela'an õyêyàp évôvón éñgun ású jôm é n'ôyàp.
_("We are learning to speak Bulu. We had studied the far-demonstrative pronouns. We also studied interrogative pronouns used to ask questions. If you use an interrogative pronoun to ask a question, you can answer such a question using a far-demonstrative pronoun.")_
Ñgê wo síli nsílí ású jôm ê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
avé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "avé" aa õyêyàp évôvón éñgun ê yà jôm ê jíá:
díli
dílí
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Abeñgê [ avé ] wo ê yi mê kut?
Nsílí: Abeñg'á [ avé ] wo ê yi mê kut?
![Abeñgê [ avé ] wo ê yi mê kut?](../images/Abenge2.png)
Èyalán: Ê [ dílí ].
Èyalán: Ábeñgê [ dílí ].
Nsílí: Andó' [ avé ] é ñgá wúm ê bibumá ê mbú wu?
Èyalán: Ê [ dílí ].
Èyalán: Ándó'o [ dílí ].
Nsílí: Afúp [ avé ] Asómõ b'áa Ñkolô bê ñgá bè aañgõ'é?
Èyalán: Ê [ dílí ].
Èyalán: Áfúp ê [ dilí ].
2. Ñgê wo síli nsílí ású jôm ê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
èvé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "èvé" aa õyêyàp évôvón éñgun ê yà jôm ê jíá:
jilí, jílí
nyilí, nyílí
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Èfatyelê [ èvé ] j'á kuane mimfóndé?
![Èfatyelê [ èvé ] j'á kuane mimfóndé?](../images/Efatyele1.png)
Èyalán: Ê [ jílí ].
Èyalán: Éfatyelê [ jilí ].
Nsílí: Ndá [ èvé è ] nê énjèé?
Nsílí: Nd'é [ èvé è ] n'énjèé?
![Ndá [ èvé è ] nê énjèé?](../images/Nlam1.png)
Èyalán: Ê [ nyílí ].
Èyalán: Ê ndá [ nyilí ].
Nsílí: Èkon [ èvé ] miñgá a ê zu tyík?
Èyalán: Ê [ jílí ].
Èyalán: Ékone [ jílí ].
3. Ñgê wo síli nsílí ású jôm ê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
mbé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "mbé" aa õyêyàp évôvón éñgune ê yà jôm ê jíá:
nyílí
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Me lõô bóñgô bê têle ê nseñ.
Nsílí: Món [ mbé a ] nê éñgõè?
Èyalán: Ê [ nyílí ].
Èyalán: Ê món ê [ nyilí ].
Èyalán: Ê móñgô [ nyilí a ] ne éñgom.
Nsílí: Mõte [ mbé a ] vê menyôlôk?
Èyalán: Ê [ nyílí ].
Èyalán: Ê mõte [ nyílí ].
Èyalán: Ê mõte [ nyílí ] a a vê menyôlôk.
Nsílí: Mõte [ mbé a ] a fóñêsõ wo?
Èyalán: Ê [ nyílí ]!
Èyalán: Ê mõte [ nyílí ] a a fóñêsõ ma.
4. Ñgê wo síli nsílí ású jôm ê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
õvé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "õvé" aa õyêyàp évôvón éñgun ê yà jôm ê jíá:
wúlí
vílí
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Mbé [ õvé ô ] nê mfetán?
Nsílí: Mb'ô [ õv'ô ] ô nê mfetán?
![Mbé [ õvé ô ] nê mfetán?](../images/Mbe1.png)
Èyalán: Ê [ wúlí ].
Èyalán: Ê mbé [ wulí ].
Èyalán: Mbé [ wulí ô ] ne mfetán.
Èyalán: Ê [ vílí ].
Èyalán: Ê mbé [ vilí ].
Èyalán: Mbé [ vilí ví ] ne mfetán.
Nsílí: Éyoñ wo ê jep mefa, õ wô'õ belan ñyõ [ õvé ]?
Èyalán: Ê [ wúlí ]. Ê [ vílí ].
Èyalán: Ê ñyõ [ wúlí ]. Ê ñyõ [ vílí ].
Èyalán: Me wô'õ belan ñyõ [ wúlí ].
Nsílí: Mendê'ê mímbón mê betê ê tawôlõ. Mbón [ õvé ] wo kômbõ wóban?
Èyalán: Ê [ wúlí ].
Èyalán: M'a yi ê mbón ê [ wulí ].
Nsílí: Õtyeñ [ õvé ] ô n'ákáp?
Èyalán: Ê [ wúlí ].
Èyalán: Ôtyeñe [ wúlí ].
5. Ñgê wo síli nsílí ású ábui bíôm, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
bevé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "bevé" aa õyêyàp évôvón éñgun ê yà ábui ê jíá:
bálé
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Bóñgô [ bevé b'á ] lé ébumá?
Èyalán: Ê [ bálé ].
Èyalán: Ê bóñgô [ bálé ].
Èyalán: Ê bóñgô [ bálé ] b'á ] lé ébumá.
Nsílí: Bõt [ bevé b'á ] ke áfúp?
Èyalán: Ê [ bálé ].
Èyalán: Ê bõte [ bálé ].
Èyalán: Ê bõte [ bálé ] b'á ke áfúp.
Nsílí: Bekálate [ bevé m'a ] ê yiane láñ?
Èyalán: Ê [ bálé ].
6. Ñgê wo síli nsílí ású ábui bíôm, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
bivé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "bivé" aa õyêyàp évôvón éñgun ê yà ábui ê jíá:
ê bílí
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Bibõbolo [ bivé m'a ] ê yiane nyoñ?
Èyalán: Ê [ bílí ].
Èyalán: Bíbõbolo [ bílí ].
Nsílí: Bifatyelê [ bivé bí ] á kuane mesàm?
Èyalán: Ê [ bílí ].
Èyalán: Bífatyelê [ bilí ].
Èyalán: Bífatyelê [ bilí ] bí á kuane mesàm.
7. Ñgê wo síli nsílí ású ábui bíôm, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
mevé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "mevé" aa õyêyáp évôvón éñgun ê yà ábui bíôm:
ê málé
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Mevie' ê [ mevé ] mê nê mvit?
Èyalán: Ê [ málé ].
Èyalán: Mêvie' ê [ malé ].
Èyalán: Mêvie' ê [ malé ] mê ne mvit.
Nsílí: Mõm ê [ mevé ] mê bilí dômbá?
Mí á ye yalane náa: Ê [ málé ].
Mí á ye yalane náa: Ê mõm ê [ malé ].
Mí á ye yalane náa: Ê mõm ê [ malé ] mê bilí dômbá.
Õyõnõ a a síli Meva'a náa: Éyoñ bí á ye lôñ ê ndá, mekó'ó [ mevé ] bí á ye belan?
Meva'a a a yalane náe: Ê [ málé ].
Meva'a a a yalane náe: Mêkó'ó [ malé ].
Mbêñ a a síli náa: Mesí [ mevé ] b'á suñ?
Andôñ a a yalane náa: Ê [ málé ].
Andôñ a a yalane náa: Mêsí [ malé ].
Andôñ a a yalane náa: B'á suñ mêsí [ malé ].
8. Ñgê wo síli nsílí ású ábui bíôm, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
mivé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "mivé" aa õyêyáp évôvón éñgun ê yà ábui bíôm:
ê mílí
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Mimbé [ mivé mí ] nê mfetán?
Èyalán: Ê [ mílí ].
Èyalán: Mímbé [ milí ].
Èyalán: Mímbé [ milí ] mí ne mfetán.
Èsi a wô'õ síli Ñkó'o náa: Mintilán [ mivé ] b'á káte láñ?
Ñkó'o a wô'õ yalan Èsi náa: Ê [ mílí ]?
Èkômbá a a síli náa: Mimfóndé [ mivé ] mí ñgá nyoñ?
Mbañ a a yalane nán: Ê [ mílí ].
Nsílí Ézom: Mimfan [ mivé ] a a kômbõ jep?
Èyalán Ábutu: Ê [ mílí ].
Síi a a síli náa: Minsúñgá [ mivé ] mí wô'õ dañ ásos?
Beñgo bê Yètõtan b'á yalane náa: Ê [ mílí ].
Mimfèfè Bífíá
añgan (abui: mêñgan): lesson/leçon
ñkpwáa (abui: miñkpwáa): previous/précédent
èñgun (abui: biñgun): pronoun/pronom
ntôo (abui: mintô): next/suivant
õmíês (abui: amíês): subject/sujet
èkpwekpwalè (abui: bikpwekpwalè): _(interrogative/interrogatif)_
ê fumele: to depend/dépendre
Nsámá'a-Ndetên: http://www.nkoboboulou.com