Ñyé'án Ñkóbán Búlu - 39 - Abúbút Ê Biñgun
1. Bí á yé'è ñkóban Búlu.
Õbút ô n'èfíá j'á líti áfôla jôm é né. Õbút ô ne fe jôm j'á líti áfóla jôm j'á ke. Mfá'á yà ñkóbõ, biñgun biziñ bí á vólõ mfá'á yà bút ê jam.
Õbúbút éñgun ô n'èñgun j'á líti õbút ê jam.
Ñgê wo kóbõ ajô jame dá d'á funane õnyut, õbúbút éñgun ê yà belan ô ne:
nde
Amú wo kóbõ ajô ônyut, wo yiane tátè aa èfíá "ê":
ê + nde
Èyoñ éte, wo yiane kõ'õlan éñgun èfê aa bifíá. Ñgê mõt a binam ê nye a ê bo jam, kõ'õláan õnyenyet éñgun. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Amú áwú é mbê, [ ê nde bê ] ñgá zu.
2. Ñgê tít ê nje j'a ê bo jam, ñgê ke náa õnòn ê ñwõ w'á bo jam, ñgê ke náa jôm ê nje j'á bo jam, ñgê ke náa jam ê nde d'á bo jam, kõ'õláan èñgbwêñgbwên éññgun. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Áñgámbá diná [ ê nde é ] mbê njálán aa meyok.
Saáke abo [ ê nde d'á ] táé nye. Ane aló [ ê nde ] d'á táé nye.
3. Ñgê wo kóbõ ajô yà jôm ê jíá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õbúbút éñgun ô ne:
ê ñgõ, ê ñwõ, ê mvie
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mfóndé wuná [ ê ñwõ a ] ê zu jáé.
Saáke õyôñ [ ê ñwõ a ] ê kon. A a kon minsóñ.
4. Ñgê wo kób'ájô yà jôm ê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, õbúbút éñgun ô ne:
ê nje
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Éziñgí jiná [ ê nje ] a ê nye'e.
Biañ ète [ ê nje ] a wô'õ nyú.
Èvíndi éwóman éte [ ê nje ] a wô'õ jáé.
Saáke mvús [ ê nje ] j'a táé ma.
5. Ñgê wo kóbõ ású jôm ê jíá, ñg'ômíê w'á tótêban avál èziñ, õbúbút éñgun ô ne:
ê ñnye
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ê vôm ê nyiná [ ê ñnye ] a ñgá ku.
Émíén ê [ ñnye ] a ñgá bíáé món ate.
Õsamese [ ê ñnye ] me m'a jáé.
6. Ñgê wo kób'ájô yà jôm ê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, õbúbút éñgun ô ne:
ê mbe
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
[ Ê mbe bê ] ñgá bôé áñgámbá.
Yèzum [ ê mbe b'á ] zu ê le.
Èsáé jiná ébíén é ne tyí'íbí; ve bebo bísáé [ ê mbe ] bê nèlēs.
7. Ñgê wo kõb'ajô yà ábui bíôm, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õbúbút éñgun ô ne:
ê mbie
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bidí biná [ ê mbie ] mí ñgá dí.
Bíkõndé biná [ ê mbie ] a wô'õ nye'e.
Zañemelima, Èbolêwo'o, aa Kilibí, bitison bíte [ ê mbie ] bê ñgá jom.
8. Ñgê wo kõb'ajô yà ábui bíôm, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õbúbút éñgun ô ne:
ê ñme
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mendím yà ôsôé [ ê ñme ] m'á táa nyê ábum.
Saáke meló [ ê ñme ] m'á táé nye. Mesōñ [ ê ñme ] m'á táé nye.
9. Ñgê wo kõb'ajô yà ábui bíôm, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õbúbút éñgun ô ne:
ê ñmie
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Minsóñ [ ê ñmie ] a ê kon (saáke õyôñ).
añgan (abui: mêñgan): lesson/leçon
èjêt (abui: bijê): expression/expression
èla'é, (èla'aé) (abui: bila'é, bila'aé): comment/commentaire
èñgun (abui: biñgun): pronoun/pronom
èñgbwên (abui: biñgbwên): neutral/neutre
ñkpwáa (abui: miñkpwáa): previous/précédent
ntôo (abui: mintô): next/suivant
Áñgan díná d'á fombõ mam ê ya kõnõ' "ê mane". Ñgê wo yêne jôm èziñ é n'ábé ñgê ke njuk, ñgê wo kômbô kómêkane, tili'i dê mfá'á ya bila'aé.
This lesson reviews the verb "ê mane". If you have a comment, a suggestion, or a critique, please write it in the Comments section.
Cette leçon est sur le verb "ê mane". Si tu as des commentaires, des suggestions, ou des critiques, écris-les dans la section des commentaires. (n k o b o b u l u AT g m a i l dot c o m)
Nsámá'a-Ndetên: http://www.nkoboboulou.com/nkoban/Angan28.htm