Ñyé'án Ñkóbán Búlu - Añgan 38 - Biyalán Ê Mínsílí 2
1. Bí á yé'è ñkóban Búlu.
Bí yé'è ya ê bibêbé bivôvón ê biñgun, bíñgun bí á líti náa mõt a a vón ê jam èziñ é nê bèbè. Bí yé'è ya ê fe bikpwekpwalé biñgun, bíñgun bí á beleban mfá'á yà síli ê nsílí.
Éyoñ wo síli nsílí õ bela'an èkpwekpwalè éñgun, mõt a ne yalan ê nsíl'ôte a bela'an èvôvón éñgun.
_("We are learning to speak Bulu. We had started studying possessive pronouns, especially possessive pronouns of proximity. We also studied interrogative pronouns used to ask questions. If you use an interrogative pronoun to ask a question, you can answer such a question using a possessive pronouns of proximity.")_
Ñgê wo síli nsílí ású jôm ê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
avé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "avé" aa èbêbé évôvón éñgun ê yà jôm ê jíá:
di/dí
diná/díná
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Õ bil'ábui mêvêñ. Wo yi mê saé wo avêñ [ avé ]?
Èyalán: Ê [ dí ].
Èyalán: Ávêñ ê [ di ].
Èyalán: Ávêñ ê [ diná ].
Nsílí: Añgun [ avé é ] bil'ôwõndõ?
Èyalán: Ê [ dí ].
Èyalán: Ê [ díná ].
Èyalán: Áñgune [ dí ].
Èyalán: Áñgune [ díná ].
Nsílí: Andó' [ avé ] é ñgá wúm ê bibumá ê mbú wu?
Èyalán: Ê [ dí ].
Èyalán: Ándó'o [ dí ].
Èyalán: Ándó'o [ díná ].
Nsílí: Asōñ ê dõè [ avé é ] ñgá kóo?
Èyalán: Ê [ dí ].
Èyalán: Ásōñ ê [ di ].
Èyalán: Ásōñ ê [ diná ].
2. Ñgê wo síli nsílí ású jôm ê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
èvé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "èvé" aa èbêbé évôvón éñgun ê yà jôm ê jíá:
ê jí, ê jíná
ê nyí, ê nyíná
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bikõm a ñgá jô mvôé jèé na: "Me bil'ábui bízíñgí:"
Ndómbó
Kaba
Aa bizíñgí bifê
Bikõm a ñgá síli mvôé jèé na: Wo kômbõ bót ézíñgí [ èvé ]? Wo kômbõ jáé ézíñg'é [èvé ]?
Mvôé Bikõm è ñgá yaláne náa: Ê [ jí ].
Èyalán: Ê [ jíná ].
Èyalán: Ézíñgí [ ji ].
Èyalán: Ézíñgí [ jiná ].
Fombô'õ bíyáñêse bíná:
Èfúmúlu Éyáñêse = Èfúmúl'Éyáñêse
Mfōl Éyáñêse
Èvêle Éyáñêse = Èvêl'Éyáñêse
Nsílí: Éyoñ wo wóban, õ wô'õ belan èyáñêse [ èvé ]?
Èyalán: Ê { jí ].
Èyalán: Ê { jíná ].
Ê [ jí ] é n'évíndi.
Me lõô ábui ê bemvasè:
Nsílí: Sí [ èvé ] õ ñgá kus?
![Ndá [ èvé ] j'a dík?](../images/Si1.png)
Nsílí: Nd'é [ èvé ] j'a dík?
Èyalán: Ê [ nyí ]!
Èyalán: Ê sí [ nyi ]!
Nsílí: Mvasè [ èvé m'a ] ê yiane belan?
Èyalán: Ê [ nyíná ].
Èyalán: Ê mvasè [ nyí ].
Ê [ nyí ] è bilí nsoñ ê ñkêl.
Nsílí: Mõte [ mbé a ] a fóñêsõ wo? Líti'i ma nyê!
Èyalán: Ê [ nyí ]!
Èyalán: Ê mõte [ nyí ] a a fóñêsõ ma.
3. Ñgê wo síli nsílí ású jôm ê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
mbé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "mbé" aa èbêbé évôvón éñgun ê yà jôm ê jíá:
ê nyí
ê nyíná
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
M'a síli náa: Móñgô [ mbé a ] be'ê mendê'ê méndím?
![Móñgô [ mbé a ] be'ê mendê'ê méndím?](images/Mongo1.png)
Èyalán ê Ntutu: Ê [ nyí ].
Èyalán ê Ntutu: Ê móñgô [ nyíná a ] be'ê mendê'ê méndím.
Nsílí Átyam: Kálate [ mbé ] wo láñ?
Èyalán ê Ntutu: Ê [ nyí ].
Èyalán ê Ntutu: Ê kálate [ nyíná ].
Nsílí: Món ê wõé [ mbé a ] ê kon?
Èyalán: Ê [ nyíná ].
Èyalán: Ê món ê [ nyiná ].
4. Ñgê wo síli nsílí ású jôm ê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
õvé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "õvé" aa èbêbé évôvón éñgun ê yà jôm ê jíá:
ê wú
ê wúná
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Wo yi mê sam wó [ õvé ]?
Èyalán: Ê [ wú ].
Èyalán: Ê wó [ wuná ].
Èyalán: Ê [ wú ] yà ê mbó-ñnôm.
M'a síli wo náa: Éyoñ bí á lôñ ê ndá, bí á belan nsêle' { õvé }?
Èyalán ê jõè: Ê [ wú ].
Èyalán ê jõè: Ê nsêle'e [ wú ].
Nsílí: Éyoñ wo ê jep mefa, õ wô'õ belan ñyõ [ õvé ]?
Èyalán: Ê [ wú ].
Èyalán: Ê ñyõ [ wúná ].
Èyalán: Me wô'õ belan ñyõ [ wúná ].
Nsílí: Bí bilí mimbón ê mevál ê mevál. Mbón [ õvé ] wo kômbõ wóban?
Èyalán: Ê [ wú ].
Èyalán: M'a yi ê mbón ê [ wu ].
Èyalán: Mbé [ õvé ] ô nê mfetán?
Èyalán: Ê [ wú ].
Nsílí: Vie' ô [ õvé w'á ] dík?
Èyalán: Ê [ wú ].
Nsílí: M'a kon ê nlô. Ñgeñgáñ [ õvé ô ] ñgá sáé wo?
Èyalán: Ê [ wú ] yà ê Ñgonebõk.
5. Ñgê wo síli nsílí ású ábui bíôm, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
bevé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "bevé" aa èbêbé évôvón éñgun ê yà ábui bíôm:
ê bá
ê báná
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Bekálate [ bevé m'a ] ê yiane láñ?
Èyalán: Ê [ bá ].
Èyalán: Bêkálate [ báná ].
Nsílí: Õ ñgá yên ê bóñgô [ bevé ]?
Èyalán: Ê [ bá ].
Èyalán: Ê bóñgô [ baná ].
Nsílí: Bõt [ bevé bí ] ñgá tôban ôkàñ?
Èyalán: Ê [ bá ].
Èyalán: Ê bõte [ báná ].
6. Ñgê wo síli nsílí ású ábui bíôm, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
bivé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "bivé" aa èbêbé évôvón éñgun ê yà ábui bíôm:
ê bí
ê bíná
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Nsílí: Bitêtám [ bivé bí ] á dañ anden?
Èyalán: Ê [ bí ].
Èyalán: Bítêtám ê [ bi ].
Nsílí: Biwólo [ bivé ] bê ñgá vun?
Èyalán: Ê [ bí ].
Èyalán: Bíwólo [ bíná ].
Nsílí: Líti'i ma! Biyé [ bivé ] a ñgá wúp?
Èyalán: Ê [ bíná ].
Èyalán: Bíyé [ biná ].
Atyam a ndeme síli náa: Bidí [ bivé ] bí nê ésámêsõlá?
Ñkum a wô'õ yalane náa: Ê [ bí ].
Ñkum a wô'õ yalane náa: Bídí [ biná ].
7. Ñgê wo síli nsílí ású ábui bíôm, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
mevé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "mevé" aa èbêbé évôvón éñgun ê yà ábui bíôm:
ê má
ê máná
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Õyõnõ a a síli Meva'a náa: Éyoñ bí á ye lôñ ê ndá, mekó'ó [ mevé ] bí á ye belan?
Meva'a: Ê [ má ].
Meva'a: Mêkó'ó [ maná ].
Mbêñ a a síli náa: Mesí [ mevé ] b'á suñ?
Andôñ a a yalane náa: Ê [ má ].
Andôñ a a yalane náa: Mêsí [ maná ].
Nanê Minsílí a a ye síli mía náa: Mendá [ mevé ] ñkulu a ñgá mane bôé?
Mí á ye yalane náa: Ê [ má ].
Mí á ye yalane náa: Mêndá [ maná ].
8. Ñgê wo síli nsílí ású ábui bíôm, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, bí á yeme náa èkpwekpwalé éñgun é ne:
mivé
Mõt a ne yalan nsílí yà ékpwekpwalé éñgun "mivé" aa èbêbé évôvón éñgun ê yà ábui bíôm:
ê mí
ê míná
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Èsi a wô'õ síli Ñkó'o náa: Mintilán [ mivé ] wo káte láñ?
Ñkó'o a wô'õ yalan Èsi náa: Ê [ mí ]?
Èkômbá a a síli náa: Mimfóndé [ mivé ] mí ñgá nyoñ?
Mbañ a a yalane náa: Ê [ mí ].
Mbañ a a yalane náa: Mímfóndé [ miná ].
Síi a a síli náa: Minsúñgá [ mivé ] mí wô'õ dañ ásos?
Beñgo bê Yètõtan b'á yalane náa: Ê [ mí ].
Beñgo bê Yètõtan b'á yalane náa: Ê [ míná ].
Beñgo bê Yètõtan b'á yalane náa: Mínsúñgá [ miná ].
Mimfèfè Bífíá
añgan (abui: mêñgan): lesson/leçon
èbêbé (abui: bibêbé): _("proximity"/"proximité")_
ñkpwáa (abui: miñkpwáa): previous/précédent
èñgun (abui: biñgun): pronoun/pronom
èñgbwêñgbwên (abui: biñgbwêñgbwên): _("neutral"/"neutre")_
èñgbwêñgbwên éñgun (abui: biñgbwêñgbwên ê biñgun): _("neutral pronoun"/"pronom neutre")_
èvôvón (abui: bivôvón): demonstrative/démonstratif
èvôvón éñgun (abui: bivôvón biñgun): demonstrative pronoun/pronom démonstratif
èbêbé èvôvón éñgun (abui: bibêbé bívôvón ê biñgun): démonstrative pronoun of proximity/pronom démonstratif de proximité
ntôo (abui: mintô): next/suivant
õmíês (abui: amíês): subject/sujet
èkpwekpwalé (abui: bikpwekpwalè): _(interrogative/interrogatif)_
èkpwekpwalé éñgun (abui: bikpwekpwalé biñgun): _(interrogative pronoun/pronom interrogatif)_
ê fumele: to depend/dépendre
Nsámá'a-Ndetên: http://www.nkoboboulou.com