Ñyé'án Ñkóbán Búlu - Añgan 34 - Avevet Bíjújú'ú Biñgun
1. Bí á yé'è ñkóban Búlu.
Bí yé'è ya náa èjújú' éñgun é n'èñgun j'á líti ê nyô a nêe jôm. Bí yé'è ya ê fe náa bijújú'ú bíñgun bí ne fátan ébàé. Bí yé'è ya fátane jiá ya ê bijújú'ú biñgun, náa ètõtõé éjújú' éñgun é n'éjújú' éñgun j'á líti èjú' étõé-ètõé.
Õvevet éjújú' éñgun ô n'èjújú' éñgun j'á jú'an õvet-õvet.
Avevete bíjújú'ú biñgun é n'abui aa d'á tótêban mevál ê mevál. Ntótán ôvevet éjújú' éñgun w'á fumele aa éfíá j'á jú'ú jôm èziñ.
_("We are learning to speak Bulu. We have learned that a possessive pronoun is a pronoun that indicates an agent that owns something. We also learned that there are two categories of possessive pronouns. We saw that a direct possessive pronoun is a possessive pronoun that directly indicates an owner. An indirect possessive pronoun is a possessive pronoun that indicates an owner indirectly. There are many indirect possessive pronouns. The pronunciation of an indirect possessive pronoun depends in the pronunciation of its subject, especially the pronunciation of the begining of that subject."/"Nous apprenons à parler Boulou. Nous avons déjà appris qu'un pronom possessif est un pronom qui exprime à qui ou à quoi quelque chose appartient. Nous avons vu qu'il éxiste deux catégories de pronoms possessifs. Nous avons vu qu'un pronom possessif directe est un pronom possessif qui indique directement à qui telle ou telle chose appartient. Un pronom possessif indirecte est un pronom possessif qui indique indirectement à qui telle une chose appartient. Il éxiste plusieurs pronoms possessifs indirectes. La prononciation d'un pronom possessif indirecte dépend du suject, ou plus précisément de la prononciation du début du suject.")_
Ñgê m'a kóbõ ású jôm é nê jíá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevete éjújú' éñgun ô ne:
éndam
éndáam
Õvevet éjújú' éñgun ô ne beleban áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Asómõ b'áa Ñkolô bê ñgá bè áfúp ê dõè aañgõ'é. Aakítí, b'á ye bè [ éndáam ].
Bê mane ya ê fá' ánjēñ dênán. B'á zu fá' [ éndáam ].
Akusábo ê jàl dé é nê mfúbán ábui, m'a dañe nye'e [ éndáam ].
2. Êyoñ wo ê belan õvevet éjújú' éñgun, õ ne tyini ájô. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
_("When using an indirect possessive pronoun, you can give an order.")_
Ñgê ô mane ya ê lí áfúp ê dõè, kel'ê fe lí [ éndáam ]!
Aañgõ'é, mí ñgá ke ékambê áfúp ê dé. Dên, za'ánè [ éndáam ]!
Ávál õ wô'õ jep ákòñ dé, jep ê fe [ éndáam ]!
3. Õvevet éjújú' éñgun ô ne ê fe beleban átáta'a ôseñge ñgê k'ôseñg'été. Éyoñ wo kóbõ nálè, ê mvú'áa õvevet éjújú' éñgun, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éndáam + é ...
Ê mvú'áa èñgbwêñgbwên éñgun, õ ne kõ'õlan ê kõnõ' anjen aa bifíá bifê. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
_("After the neutral pronoun, you can add a verb of state and other words.")_
Abembá dõè é ne mfetán; [ éndáam é ] yóo.
Mekõne máp mê ñgá ku; [ éndáam é ] têle.
Asōñe dé é ñgá kóo; [ éndáam é ] tyelê.
4. Ê mvú'áa èñgbwêñgbwên éñgun, õ ne kõ'õlan ê nda'a aa bifíá bifê. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
_("After the neutral pronoun, you can add a copula and other words.")_
Akòñ dôè é n'atùl; [ éndáam é ] n'akáp.
Afúp ê dõè é ñgá'an õyàp; [ éndáam é ] ntóo bèbè.
Dís ê dõè é ñgá vús; [ éndáam é ] mbê tyítyóé.
Asōñ dé é ndeme kóo; [ éndáam é ] ñgá'án é yême.
5. Ê mvú'áa èñgbwêñgbwên éñgun, õ ne kõ'õlan ôjó' aa bifíá bifê. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
_("After the neutral pronoun, you can add an auxillary and other words.")_
Dís ê dõè é ñgá vús; [ éndáam é ] ñgá sè'èban.
Abembá dé é ñgá dík; wonáa, [ éndáam é ] ndeme ku.
Atôm ê dánán é só ya; [ éndáam é ] mbême só.
6. Êyoñ wo ê belan õvevet èjújú' éñgun, õ ne jõs ájô. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
_("When using a possessive pronoun, you can negate an expression.")_
Anjēñ dôè é ne mfúbán; [ éndáam é njí ] bo édók.
Á ntóo áyá? Atôm ê dé é ñgá só, ve [ éndáam é ê zà ] só'ok.
Õ ñgá'án õ bil'ávêñ ábo; nálè fe, [ éndáam é ñgá'án teke ] yet.
7. Êyoñ wo ê belan õvevet éjújú' éñgun, õ ne síli nsílí. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
_("When using a possessive pronoun, you can ask a question.")_
Me lõô dís ê dõè é n'èvêle; [ éndáam é ] ne áyá?
Ane áyá átôm dé é ñgá só aañgõ'é, ve [ éndáam é ] ñgá'án teke só?
Amú jé ásá dênán d'á wúm ê bibumá, ve [ éndáam é ] ñga kôt?
8. Ê mvú'á õvevet éjújú' éñgun, biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éndáam + d'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Asōñ ê dõè é ndeme kóo; [ éndáam d'á ] fók.
Jàl ê dõè é ñgá'an tyítyóé; [ éndáam d'á ] nên.
Atôm ê dõè d'á ye só dên; [ éndáam d'á ] ye só aakítí.
9. Ñgê m'a kóbõ ájô jôm ê jame jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
énjam
énjáam
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "énjam" ñgê ke "énjáam" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ndá jèé è fetê; kelê fombõ [ énjam ].
Tô'ô jõè j'a dañ ètun; belá'an [ énjam ].
Kel'ê bo ésáé jõè; m'a ke bo [ énjáam ]?
10. Õ ne belan èñgun ê "énjam" ñgê ke "énjáam" ôseñg'été. Èyoñ wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
énjam + é ...
énjáam + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Biañ jèé é n'ayõl; [ énjam è ] n'èzezek.
Èsáé jõè é mbê áyáé; [ énjáam é ] mbê tyí'íbí.
Ndá janán è ñgá ku; [ énjam è ] ñgá'án é têle.
11. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
énjam + j'a ...
énjáam + j'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mvú jèé j'a kon; [ énjam j'a ] bôn.
Ndá jõè è têle; ve [ énjam j'a ] ku.
Mvôé janán è ñgá só aañgõ'é; [ énjam j'a ] ye só aakítí.
12. Ñgê m'a kóbõ ájô jôm ê jame jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun é ne:
éñgom
éñgóom
éñwom
éñwóom
émvíam
Õ símêsa'ane náa õvevet éjújú' éñgun ô ne beleban áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Kpwekpwa wõè a ñgá ku ê tyia; ve te wo belan [ éñgom ].
Kpwekpwa viõè a ñgá ku ê tyia; ve te wo belan [ émviam ].
Te wo dí mfíáñ wé; já'á [ éñgóom ].
Te wo dí mfíáñ wé; já'á [ éñwóom ].
Te wo dí mfíáñ víé; já'á [ émvíam ].
Me be'ê ñkóé wõé; be'êe [ éñgóom ].
Éyoñ wo ê ye jep ôtyeñ wôè, õ jep ê fe [ éñgóom ].
Éyoñ wo ê ye jep ôtyeñ wé, õ jep ê fe [ éñwóom ].
Éyoñ wo ê ye jep ôtyeñ víõè, õ jep ê fe [ émvíam ].
13. Õvevet éjújú' éñgun "éñgom" ô ne beleban átáta'a ôseñge. Èyoñ éte, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun. Biyoñ biziñ wo yiane belane "a":
éñgom + a ...
éñwom + a ...
émviam + ví ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Kálate wè a n'ayàp; [ éñgom a ] n'ètun.
Kálate wè a n'ayàp; [ éñwom a ] n'ètun.
Kálate viè ví n'ayàp; [ émviam ví ] n'ètun.
Balánda wop a mbê mvit; [ éñgom a ] mbê mfúban.
Ñnêñ ê wonán a ñgá só aañgõ'é; [ éñgom a ] ye só aakítí.
14. Biyoñ biziñ wo yiane belane "ô":
éñgom + ô ...
éñwom + ô ...
émviam + ví ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mfóndé wé ô ne mvit; [ éñgóom ô ] ne mfúbán.
Mfóndé wé ô ne mvit; [ éñwóom ô ] ne mfúbán.
Mfóndé víé ví ne mvit; [ émvíam ví ] ne mfúbán.
Mbé wé ô ne mfetán; [ éñgóom ô ] yôo.
Ñkóé wõè ô n'èveves; [ éñgóom ô ] n'adìt.
Ñkóé wõè ô n'èveves; [ éñwóom ô ] n'adìt.
Ñkóé viõè ví n'èveves; [ émvíam ví ] n'adìt.
15. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éñgóom + w'á ...
éñwóom + w'á ...
émviam + ví á...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mfóndé wé ô ne ñgúm; [ éñgóom w'á ] nyabè.
Me lõô mfíáñ wõè ô bé ya; [ éñgóom w'á ] dík.
Mfíáñ wõè ô bé ya; [ éñwóom w'á ] dík.
Mfíáñ viõè ví bé ya; [ émvíam ví á ] dík.
Mbe'e wóp ô n'èveves; [ éñgóom w'á ] kát ê ma.
Mbe'e wóp ô n'èveves; [ éñwóom w'á ] kát ê ma.
Mbe'e víáp ví n'èveves; [ émvíam ví á ] kát ê ma.
16. Ñgê bía wo bí á kóbõ ású jôm ê jõè jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éndôè
Õ ne belan éñgune "éndôè" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bí ñgá ke ékambê áfúp ê dam aañgõ'é; dên bí á ke [ éndôè ].
Akusábo ê jàl ê dé é nê mfúbán ábui, bí á dañe nye'e [ éndôè ].
Asómõ b'áa Ñkolô bê ñgá bè áfúp ê dam aañgõ'é. Aakítí, b'á ye bè [ éndôè ].
17. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun ê "éndôé" átáta'a ôseñge. Èyoñ éte, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlane ê "é":
éndôè + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Jàl ê dam è ne mfúbán; [ éndôè é ] ne mvit.
Afúp ê dam é mbê ánên; [ éndôè é ] mbê tyítyóé.
Abume dáam d'á vús; [ éndôè é ] ne mvo'óé.
18. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éndôè + d'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Andó'o dáam d'á wúm ê bibumá; ve [ éndôè d'á ] kôt.
Jàle dáñgán é n'ètúá tyítyóé; ve [ éndôè d'á ] nên.
Átôm ê bê ñgá lôm bía é ñgá suan aañgô'é; [ éndôè d'á ] ye suan aakítí.
19. Ñgê bía wo bí á kóbõ ású jôm ê jõè jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
énjõè ñgê ke énjôè
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "énjôé" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
M'a ke bo ésáé jam. Kel'ê bo [ énjôè ]!
Nanê a ê ye man ê jep ê fa jam, a a ye jep [ énjõè ].
Ndá jam è ne tyítyóé; ajô te m'a nye'e [ énjõè ].
20. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun ê "énjôé" átáta'a ôseñge. Èyoñ éte, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlane ê "é":
énjõè + é ...
énjôè + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Biañ jam é n'ayõl; [ énjõè ] è n'èzezek.
Ndá jam é ñga ku; [ énjõè è ] ñgá'án é têle.
Èsáé jam é n'ayáé; [ énjôè é ] ne tyí'íbí.
21. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
énjõè + j'a ...
énjôè + j'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Èfatyelê jé j'á kuane fémbé aa menyú; [ énjôè j'á ] kuane bikõndé.
Amú jé ndá jam è ñgá'án é têle, ve [ énjõè j'a ] ku?
Mvôé jam è ñgá só aañgõ'é; [ énjõè j'a ] ye só aakítí.
22. Ñgê bía wo bí á kóbõ ású jôm ê jõè jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñgõè/éñgôè
éñwõè/éñwôè
émviõè/émviôè
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ê mbôlê mfóndé wom ô nê mvit, m'a yi [ éñgôè ].
Ê mbôlê mfóndé wom ô nê mvit, m'a yi [ éñwôè ].
Ê mbôlê mfóndé viam ví nê mvit, m'a yi [ émvíôè ].
Mfíáñ wóñgán ô ntóo sùn. Vá'á bía [ éñgôè ].
Mfíáñ víáñgán ví ntóo sùn. Vá'á bía [ émviõè ].
23. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun.
éñgõè/éñgôè, éñwõè/éñwôè + a/é ...
éñwõè/éñwôè + a/é ...
émviõè/émviôè + ví ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Balánda wom a mbê mvit; [ éñgõè a ] mbê mfúban.
Õvele wom a n'èvíndí; [ éñgõè a ] n'èfúmúlu.
Kálate wèé a n'ayàp; [ éñgõè a ] n'ètun.
Kálate víé ví n'ayàp; [ émviõè ví ] n'ètun.
Belá'án õvôn ê wom amú [ éñgôè ô ] bú'i ya.
Belá'án õvôn ê víam amú [ émvíõè ví ] bú'i ya.
24. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éñgõè/éñgôè + w'á ...
éñwõè/éñwôè + w'á ...
émviõè/émviôè + ví á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mfíáñ wom ô mane ya ê dík; [ éñgôè w'á ] kundi.
Mfíáñ wom ô mane ya ê dík; [ éñwôè w'á ] kundi.
Mfíáñ viam ví mane ya ê dík; [ émvíõè ví á ] kundi.
Mbe'e wé ô n'èveves; [ éñgôè w'á ] kát ê wo.
Mbe'e víé ví n'èveves; [ émvíõè ví á ] kát ê wo.
Mfóndé wom ô ñgá só aañgõ'é; [ éñgôè w'á ] ye só aakítí.
25. Ñgê bía wo bí á kóbõ ású jôm ê mõt mfê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñgôé
éñwôé
émvíé
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ê mbôlê mfóndé wom ô nê mvit, m'a yi [ éñgôé ]
Mfíáñ wóñgán ô ntóo sùn; vá'á bía [ éñgôé ].
Mfíáñ wóñgán ô ntóo sùn; vá'á bía [ éñwôé ].
Mfíáñ víáñgán ví ntóo sùn; vá'á bía [ émvíé ].
Te wo belan nsêle'e wôè éyoñ wo ê ye lôñ ê ndá; õ bela'an [ éñgôé ].
26. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "éñgôé" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éñgun ê "a":
éñgôé + a ...
éñwôé + a ...
émvíé + ví ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Balánda wom a mbê mvit; [ éñgõé a ] mbê mfúban.
Balánda víam ví mbê mvit; [ émvíé ví ] mbê mfúban.
Õvele wom a n'èvíndí; [ éñgõé a ] n'èfúmúlu.
Õvele víam ví n'èvíndí; [ émvíé ví ] n'èfúmúlu.
Kálate wõè a n'ayàp; [ éñgõé a ] n'ètun.
Kálate víõè ví n'ayàp; [ émvié ví ] n'ètun.
27. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éñgun ê "ô":
éñgôé + ô ...
éñwôé + ô ...
émvíé + ví ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ñkóé wóñgán ô wô'õ bo ádìt; [ éñgôé ô ] wô'õ bo ôveves.
Ñkóé víáñgán ví wô'õ bo ádìt; [ émvíé ví ] wô'õ bo ôveves.
Ñkún ê wom ô ne njálán aa miñgòs; [ éñgôé ô ] bilí bekátá.
Ñkún ê víám ví ne njálán aa miñgòs; [ émvíé ví ] bilí bekátá.
28. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éñgõé/éñgôé + w'á ...
éñwõé/éñwôé + w'á ...
émvíé + ví + á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mbe'e wôom ô n'õveves; [ éñgôé w'á ] kát ê nye.
Mbe'e wóom ô n'õveves; [ éñwôé w'á ] kát ê nye.
Mbe'e víam ví n'õveves; [ émvíé ví á ] kát ê nye.
Mfíáñ wõè ô mane ya ê bé; [ éñgôé w'á ] kundi.
Mfóndé wom ô ñgá só aañgõ'é; [ éñgôé w'á ] ye só aakítí.
Mfóndé viam ví ñgá só aañgõ'é; [ émvíé ví á ] ye só aakítí.
29. Ñgê bía wo bí á kóbõ ajô yà jôm ê mõte mfê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éndé
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éndé" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bí ñgá ke ékambê áfúp ê dõè aañgõ'é; dên bí á ke [ éndé ].
Akusábo ê jàl dánán é nê mfúbán ábui, bí á dañe nye'e [ éndé ].
Asómõ b'áa Ñkolô bê ñgá bè áfúp ê dam aañgõ'é; aakítí, b'á ye bè [ éndé ].
30. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éndé + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Avêñ ê dam d'á nên; [ éndé é ] yete ya.
Afúp ê dam é n'anên; [ éndé é ] ne tyítyóé.
Jàte dáam é ne nlôñán a minlóñ; [ éndé é ] bilí minsiñga.
31. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éndé + d'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Andó'o dáam d'á wúm ê bibumá; ve [ éndé d'á ] kôt.
Jàl dáñgán é ñgá'an tyítyôé, ve [ éndé d'á ] yáé.
Atôm ê dam é só ya; [ éndé d'á ] ye só aakítí.
32. Ñgê bía wo bí á kóbõ ajô yà jôm ê mõte mfê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
énjé
énjèé
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "énjé" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Kel'ê bo ésáé jõè; á kel'ê bo [ énjé ].
Mbôl'éñgombé jam é ndeme ndáman; m'a ke nyoñ [ ênjé ].
Ñg'á man ê jep ê fa jam, a a ye jep [ énjèé ].
33. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "énjé" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
énjé + é ...
énjèé + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Belá'ane tô'ô jõè; [ énjéè è ] ne mvit.
Ndá jam è ne tyítyóé; [ énjèé è ] n'anên.
Biañ jam è n'ayõl ve [ énjèé è ] n'èzezek.
34. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
énjé + j'á ...
énjèé + j'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ndá jañgán è ñgá'án è têle; [ énjèé j'a ] mane ku.
Èfatyelê jõè j'á kuane bikõndé; [ énjé j'á ] kuane fémbé aa èbus.
Mvôé jam è ñgá só aañgõ'é; [ énjèé j'a ] ye só aakítí.
35. Ñgê m'a kóbõ ajô yà ábui bíôm biam, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbam
émbáam
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "émbam" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
M'a toñe bón ê bõé; M'a toñ ê fe [ émbáam ].
Bemvôé bõè bê ñgá só aañgõ'é; dên, m'a yañge [ émbáam ].
Mbôlê betondõ bôè bê mane ya ê jáñ, belá'an [ émbáam ].
36. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "émbáam" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbáam + bê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Beyêñ ê bánán b'á ye só aakítí; [ émbáam bê ] só ya.
Betondõ bé bê mane ya ê jáñ; [ émbáam bê ] ñgá'an.
Befôndõ bôè bê jáé ya aa meyok; [ émbáam bê ] ñgá'an èkôkóé.
37. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
émbáam + b'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Beyêñ ê bõè bê só ya; [ émbáam b'á ] zu ôkàñ.
Betondõ bôè bê ne ású mebám; [ émbáam b'á ] late bityè.
Me lõô bón ê bõè b'á bo bivõè; [ émbáam b'á ] kon.
38. Ñgê m'a kóbõ ajô yà ábui bíôm biam, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbíam
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "émbíam" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ñgê bikõndé biõè bí mane ya ê ndáman, nyoñ [ émbíam ].
Aañgõ'é, bê ñgá fá'á bibé biõè; aakítí, b'á ye kê fá' [ émbíam ].
Bibēme bíõé bí ñgá mane ku; te wo bôé [ émbíam ].
39. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "émbíam" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbíam + bí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bibēme bíõè bí têle; [ émbíám bí ] ñgá ku.
Bikõndé biõè bí n'èvíndi; [ émbíam bí ] n'èfúmúlu.
Me bil'ékôán. M'a yi bisúá bíõè; [ émbíam bí ] mane ya ê bôlè.
40. Ñgê wo kóbõ ajô yà ábui bíôm wo júk aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmáam
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmáam" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mekòñ môè mê n'akáp; m'a ke jep [ éñmáam ].
Me ñgá belane mebám ê mõè éyoñ me ñgá lôñ ê ndá jam; belá'an [ éñmáam ].
Bí ñgá jome mendó'o mé aañgõ'é; dên, bí á ke jom [ éñmáam ].
41. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "éñmáam" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmáam + mê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mefúp ê mõé mê ne bèbè; [ éñmáam mê ] n'õyàp.
Mekòñ môè mê n'atùl; [ éñmáam mê ] n'akáp.
Me ñgá belane mebám ê mõè éyoñ me ñgá lôñ ê ndá jam amú [ éñmáam mê ] ñgá dúñ.
42. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éñmáam + m'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mendó'o môè m'á mane kôt; [ éñmáam m'á ] wúm ê bibumá.
Mesōñ ê mõè mê yême; atát'a aañgõ'é, [ éñmáam m'á ] mane kóo.
M'a kômbõ wo. Mendá mõè mê ñgá'án mê têle; [ éñmáam m'á ] mane ku.
43. Ñgê m'a kóbõ ajô yà ábui bíôm biam, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmíam
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmíam" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ñgê mimfiñgá miõè mí ñgá mane dík, za'á nyoñ [ éñmíam ]!
Miñkuta mí ñgon míõè mí jáé ya; jálè'è [ éñmíam ].
Ye mimfan míé mí mane ya ê bu'i? Á belá'ane [ éñmíam ]!
44. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "émáam" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan
éñmíam + mí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mimbíás ê miõè mí ñga yá'aé; [ éñmíám mí ] mbême wulu.
M'a yi mimfiñgá miõè; [ éñmíám mí ] ñgá mane dík.
Mintyañ míé mí mane ya ê yet; [ éñmíám mí ] á táé.
45. Ñgê m'a kóbõ aa wo ású ábui bíôm ê biõé, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbõè
émbôè
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "émbõè" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Yañgê'e mê manêe wó'o bón ê bam; m'a ye wó'o fe [ émbôè ].
M'a toñe bón ê bam; kel'ê mvaman [ émbôè ].
Mê mane ya ê belane bekábe báam; m'a yi [ émbôè ].
46. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "émbôè" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbôè + bê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Beyêñ ê bam bê mane ya ê ke, ve [ émbôè bê ] ñgá'an ábá.
Bón ê bam bê só ya áfúp; [ émbôè bê ] ne vé?
Bón ê bam bê só ya; [ émbôè bê ] nèe?
Bekábe báam bê mane ya; [ émbôè bê ] ñgá'an.
47. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
émbôè + b'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Beyêñ ê bam bê só ya; ye [ émbôè b'á ] ye só aakítí?
M'a belane bekábe báam náa mê kuse bidí; [ émbôè b'á ] ke vé?
Bón ê bam b'á toñe ma; [ émbôè b'á ] bo jé aa bêkábe báp?
48. Ñgê m'a kóbõ aa wo ású ábui bíôm ê biõé, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbíõè, émbíôè
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "émbíôè" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Õ ñgá mane dí bidí bíáñgán; õ víáne ê solè [ émbíôè ].
Bí á ke álôk, vedá bí njí bi ê bikándá; bí á yi [ émbíôè ].
Bikõndé biam bí ñga yêm ê ma; ye me ne jáé [ émbíôè ]?
49. Te wo vúane náa õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "émbíôé" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbíôè + bí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bidí biam bí mane ya; [ émbíôè bí ] ñgá'an abui.
Bikõndé bíé bí n'èfúmúlu; [ émbíõè bí ] n'èvíndi.
Bikándá bíáñgán bí mane ya ê ndáman; [ émbíôè bí ] ñgá'ane mvo'óé.
50. Ñgê m'a kóbõ aa wo ású bíôm ê biõé bí n'ábui, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmõè, éñmôè
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmõè" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mê mane ya ê wóban ê mendím ê mam; kel'ê son [ éñmôè ].
Metô'ô mam mê mane ya ê bú'i; m'a yi [ éñmôè ].
Ávál ê me wô'õ jep ê mekòñ mé, m'a ye jep [ éñmôè ].
51. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "éñmôè" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmôè + mê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mefúp ê mé mê ne bèbè; [ éñmôè mê ] n'õyàp.
Mekòñ mé mê mbê átùl; [ éñmôè ] mê mbê ákáp.
Belá'an metô'ô mam amú [ éñmôè mê ] mane ya ê jáñ.
52. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éñmôè + m'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mendó'o máam m'á mane kôt; [ éñmôè m'á ] wúm ê bibumá.
Mesōñ ê mé m'á táé; [ éñmôè m'á ] mane kóo.
Mendá mam mê ñgá'án mê têle; [ éñmôè m'á ] mane ku.
53. Ñgê m'a kóbõ aa wo ású ábui bíôm biõé, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmíôè
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmíôè" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Jálè'è miñkuta míam; jálè'é fe [ éñmíôè ].
Akusábo ê mimfiñgá míáñgán mí nê mvit, tátè'è sõp [ éñmíôè ].
Mintyañ míam mí mane ya ê yet; za'á mê saé [ éñmíõè ].
54. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "éñmíôè" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmíôè + mí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mimfiñgá miam mí ne mvit; [ éñmíôè mí ] ne mfúbán.
Mintyañ míam mí á ya'aé abui; [ éñmíõè mí ] mane ya ê yet.
Miñkuta míam mí jáé ya, ve [ éñmíôè mí ] ñgá'an èkôkóé.
55. Ñgê bía wo bí á kóbõ ású bíôm bí mõt mfê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbé
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "émbé" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ê mbôlê betondõ bôè bê mane ya ê jáñ, belá'an [ émbé ].
Me ñgá toñe bón ê bõè; me ñgá toñ ê fe [ émbé ].
Bemvôé bõè bê ñgá só aañgõ'é; dên, a a yañge [ émbé ].
56. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "émbé" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbé + bê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bekál ê bam bê ntóo ê melúk; [ émbé bê ] ñgá'an miñkoé.
Beyêñê bam b'á ye só aakítí; [ émbé bê ] só ya.
Bón ê bam bê ke ya áfúp; [ émbé bê ] ne vé?
Bón ê bam bê ki ya; [ émbé bê ] nèe?
57. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
émbé + b'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bemvôé bõè bê ñgá só aañgõ'é; [ émbé b'á ] zu.
Bón ê bam bê mane ya ê kõmesan; [ émbé b'á ] wóban ôsôé.
Bekál ê bam b'á nyiñ Ákônôliñga; [ émbé b'á ] nyiñ ê Báfúsam.
58. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ajô ábui bíôm mõt mfê a bilí, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbíé
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "émbíé" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ñgê bikõndé biõè bí mane ya ê ndáman, kel'ê jáé [ émbíé ].
Éyoñ bí ñgá mane vúl ê bibõbolo bíáñgán, bí ñgá ke vúl [ émbíé ].
Aañgõ'é, bê ñgá fá'á bibé bíõè; dên, b'á ye kê fá' [ émbíé ].
59. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "émbíé" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbíé + bí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bikone bíam bí ñgá'án bí yáyek; [ émbíé bí ] ntóo sôn.
Bidí biam bí mane ya; [ émbíé bí ] ne vé?
Bidí biam bí mane ya; [ émbíé bí ] nèe?
Bibõbolo bíáñgán bí bé ya; [ émbíé bí ] á dík ].
60. Ñgê mía mõt mí á kob'ajô é tií aa abui bíôm mõt èziñ a bilí, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmé
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmé" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Meyo'o máam m'á dañ ayõl; m'a táme tye' [ éñmé ].
Ê mbôlê metô'ô mõè mê mane ya ê bú'i, kel'ê yôè [ éñmé ].
Bí á ke jom ê mendó'o máñgán; bí á ye ke ê fe jom [ éñmé ].
61. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "éñmé" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmé + mê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Meyo'o môè mê n'ayõl; [ éñmé mê ] n'èzezek.
Mesōñe máam mê yême; [ éñmé mê ] mane ya ê kóo.
Mekòñ mánán mê mbê átùl; [ éñmé mê ] mbê ákáp.
62. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éñmé + m'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mesōñe mõè mê yême; [ éñmé m'á ] mane kóo.
Mendá mam mê ñgá'án mê têle; [ éñmé m'á ] mane ku.
Mendó'o máam m'á mane kôt; [ éñmé m'á ] wúm ê bibumá.
63. Ñgê bía wo bí á kóbõ ású bíôm bí mõt mfê, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmíé
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmíé" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Miñkuta míam mí jáé ya; wo yiane ê fe jálè [ éñmíé ].
Mimfan míam mí ñgá mane bú'i; m'a ke ja'aé [ éñmíé ].
M'a nye'e mimbót ê miõè; m'a víni [ éñmíé ].
64. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "éñmíé" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmíé + mí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mimfan míam mí n'atùl; [ éñmíé mí ] n'akáp.
Mimfiñgá miam mí n'awôs; [ éñmíé mí ] n'èbubut.
Miñkuta míam mí jáé ya; [ éñmíé mí ] ñgá'an èkôkóé.
65. Ñgê bía wo bí á kóbõ ású bíôm bíáñgán, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbáñ
émbañgán ñgê ke émbáñgán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "ébíáñgán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ê mbôlê betondõ bôè bê mane ya ê jáñ, belá'an [ émbáñgán ].
Belá'anè beyêñ bánán; bí á ye belan [ émbáñ ].
Ávál ê wo ê toñ bón ê báp, bí á ja'aé náa ô toñ ê fe [ émbáñgán ].
66. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "émbáñgán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbáñ + bê ...
émbáñgán + bê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bón ê bánán bê ne atyêñ; [ émbáñ bê ] ne fek.
Beyêñ bánán b'á zu ôkàñ; [ émbáñgán bê ] só ya.
Kel'ánè yên ê bendômenyoñ; [ émbáñgán bê ] ñgá bótane bía.
67. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
émbàñ + b'á ...
émbáñgán + b'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bón ê bánán b'á líti atyêñ; [ émbáñgán b'á ] líti fek.
Bendômenyoñ b'á nye'e mía; [ émbáñgán b'á ] sê'ê bía.
Beyêñ bánán bê só ya; [ émbáñgán b'á ] zu ôkañ.
68. Ñgê bía wo bí á kóbõ ású bíôm bíáñgán, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbíáñ
émbíáñgán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "émbíáñgán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bikpwás bíánán bí ñgá mane bôlè; za'ánè yôè [ émbíáñgán ].
Bityè bíõè bí á ê vo'o ke lúí átyeñ; nyoñ ê [ émbíáñ ].
Ñgê bisúá bíánán bí mane ya ê túi, bí á kañese náa mí beláane [ émbíáñgán ].
69. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "émbíáñgán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbíáñ + bí ...
émbíáñgán + bí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bikon bíé bí ntóo ètôtôlõ; [ émbíáñgán bí ] á víane man ê booè.
Bí á kômbõ ke álôk. Yôé'anè bía bikándá bíánán; [ émbíáñ bí ] ndeme man ê bôlè.
Bikpwelé bíánán bí ne ñkõmán aa bityè; [ émbíáñgán bí ] ne ñkõmán aa bilé.
70. Ñgê mí n'abui ê bõt aa mí á kób'ajô yà jôm jíá mí bilí, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éndáñ
éndáñgán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éndáñgán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Kel'ánè lí áfúp ê dánán; jõká'anè [ éndáñ ].
Akusábo ê jàl dôè é nê ánên, bí á dañe nye'e [ éndáñgán ].
Asómõ b'áa Ñkolô bê ñgá bè áfúp ê dõè aañgõ'é. Aakítí, b'á ye bè [ éndáñgán ].
71. Õ ne belan õvevet éjújú'ú éñgun "éndáñgán" átáta' ôseñge. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éndáñ + é ...
éndáñgán + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Awo'ón dánán é ñgá'án teke tátè; [ éndáñgán é ] mane ya.
Afúp ê dênán é n'õyàp; [ éndáñ é ] ne bèbè.
Akõne dábá é ñgá'án é têle; [ éndáñgán é ] ñgá ku.
72. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éndáñ + d'á ...
éndáñgán + d'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Jàle dé é ñgá'ane tyítyóé; vedá [ éndáñ d'á ] yáé.
Andó'o dánán d'á wúm ê bibumá; ve [ éndáñgán d'á ] kôt.
Dômbá dábá é bé ya; [ éndáñgán d'á ] nyum abé.
73. Ñgê mí n'abui ê bõt aa mí á kób'ajô yà jôm ê jíá mí bilí, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
énjàñ
énjañgán, énjáñgán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "énjáñgán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Kel'áne bo ésáé jênán; bí á ke bo [ ênjáñgán ].
Éyoñ mí á ye bô'ô fís ê janán, mí bô'õ fe [ énjáñ ].
Ê mbôl'éñgombé jánán é ñgá ndáman; za'ánè nyoñ [ énjáñgán ].
74. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "énjañgán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
énjàñ + é ...
énjañgán + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ndá jenán è ñgá'án è têle; [ énjañgán é ] ñga ku.
Éyoñ mí wô'õ bô'ô fís ê janán, [ énjañgán è ] wô'õ tyamelan.
Èbõbolo jáp é mbê é bilí miñkàñ; [ énjàñ é ] mbê mváé.
75. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
énjàñ + j'a ...
énjañgán + j'a ...
énjáñgán + j'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ndá jenán è ñgá'án è têle; [ énjañ j'a ] ku.
Èfatyelê jánán j'á kuane biyé; [ énjáñgán j'á ] kuane meyok.
Mvôé janán è ñgá só aañgõ'é; [ énjàñ j'a ] ye só aakítí.
76. Ñgê mí n'abui ê bõt aa mí á kób'ajô yà jôm èziñ mí bilí, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñgòñ
éñgoñgán
éñwòñ
éñwoñgán
émvíáñ
émvíáñgán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "èñgoñgán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bê mane ya ê sáé sábiase wòp; ê ñkel'ánè sáé [ éñgoñgán ].
Bê mane ya ê sáé sábiase wòbá; ê ñkel'ánè sáé [ éñwoñgán ].
Bê mane ya ê sáé sábiase víáp; ê ñkel'ánè sáé [ émvíáñ ].
Ê mbôl'ôvôn ê wónán ô bú'i ya, nyoñ'ánè [ èñgòñ ].
Ê mbôl'ôvôn ê wónán ô bú'i ya, nyoñ'ánè [ èñwòñ ].
Ê mbôl'ôvôn ê víánán ví bú'i ya, nyoñ'ánè [ èmvíáñ ].
Bí ñga zu dí. Kel'ê be'ê sañga wonán; õ sóo fe [ éñgoñgán ].
Bí ñga zu dí. Kel'ê be'ê sañga vianán; õ sóo fe [ émviañgán ].
77. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "èñgoñgán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
èñgòñ + a ...
èñwòñ + a ...
èñgoñgán + a ...
èñgòñ + ô ...
èñgóñgán + ô ...
émvíáñ + ví ...
émvíáñgán + ví ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Sañga wòp a ñgá bé mvo'óé; [ éñgòñ a ] ñgá dík.
Sañga wòbá a ñgá bé mvo'óé; [ éñgoñgán a ] ñgá dík.
Sañga wòp a ñgá bé mvo'óé; [ éñwòñ a ] ñgá dík.
Sañga wòbá a ñgá bé mvo'óé; [ éñwoñgán a ] ñgá dík.
Sañga víáp ví ñgá bé mvo'óé; [ émviañ ví ] ñgá dík.
Sañga víáp ví ñgá bé mvo'óé; [ émviañgán ví ] ñgá dík.
Balánda wop a mbê mvit; [ éñgòñ a ] mbê mfúban.
Bí á yi ôvôn ê wónán; [ èñgòñ ô ] bú'i ya.
Bí á yi ôvôn ê wónán; [ èñgoñgán ô ] bú'i ya.
Bí á yi ôvôn ê víánán; [ èmvíáñ ví ] bú'i ya.
Bí á yi ôvôn ê víánán; [ èmvíáñgán ví ] bú'i ya.
Õvíáñga wóbá ô ñgá sáme ñkù; [ èñgoñgán ô ] mbê mváé.
78. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
èñgòñ + w'á ...
èñwòñ + w'á ...
èñgóñgán + w'á ...
émvíáñ + ví + á ...
émvíáñgán + ví + á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mfíáñ wónán w'á dík; [ éñgóñ w'á ] kundi.
Mfíáñ wónán w'á dík; [ éñwóñ w'á ] kundi.
Mfíáñ víánán ví á dík; [ émvíáñ ví á ] kundi.
Mfíáñ víánán ví á dík; [ émvíáñgán ví á ] kundi.
Mbe'e wónán ô n'èveves; [ èñgóñgán w'á ] kát ê bíà.
79. Ñgê mí n'abui ê bõt aa mí á kób'ajô yà ábui bíôm mí á júk, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmáñ
éñmáñgán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmáñgán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ê mbôlê metô'ô mánán mê mane ya ê jáñ, za'ánè nyoñ [ éñmáñgán ].
Aañgõ'é, bí ñgá sañ mendó'o mánán; dên, bí á ke sañ [ éñmáñ ].
Mekulu b'áa Ajõ'õ bê ñgá ba'aé metíl mánán aañgõ'é; aakítí, b'á ye ba'aé [ éñmáñ ].
80. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "éñmáñgán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmáñ + mê ...
éñmáñgán + mê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mendá mánán mê ñgá'á mê têle; [ éñmáñgán mê ] ñga mane ku.
Mebiañ máp mê n'ayõl; [ éñmáñ mê ] n'èzezek.
Mí ñgá yám ê mômbá mánán aañgõ'é; [ éñmáñgán mê ] ñgá'án mê têle ê dí.
81. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éñmàñ + m'á ...
éñmáñgán + m'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mendá mánán mê têle; [ éñmáñ m'á ] ku.
Nté mômbá mánán mê têle ê dí, [ éñmáñgán m'á ] dík.
Mendó'o mánán m'á kôt; [ éñmáñgán m'á ] wúm ê bibumá.
82. Ñgê m'a kóbõ aa bõt bèziñ ású bíôm bíáp, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmánán
éñmênán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmánán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mebiañ máñgán mê mbê ésamesôlá; ajô te, bí ñgá nyú [ éñmánán ].
Ê mbôlê mendá máñgán mê nê njálán aa meñgõmesan, bí á kômbõ zú belan beyêñ [ éñmánán ].
Aañgõ'é, bí ñgá sañ (bibumá yà ) mendó'o máñgán; dên, bí á ke sañ [ éñmênán ].
83. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "éñmánán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmánán + mê ...
éñmênán + mê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mevêñ ê mam m'á nên; [ éñmánán mê ] mane ya ê yet.
Metô'ô máp mê ne ñkõmán aa bilé; [ éñmánán mê ] ne ñkõmán aa bityè.
Mendá máñgán mê ñgá'án mê têle; [ éñmánán mê ] ñga mane ku.
84. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éñmánán + m'á ...
éñmênán + m'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mendá máp mê têle; [ éñmánán m'á ] ku.
Nté mômbá máp mê têle ábá, [ éñmánán m'á ] dík.
Mendó'o máñgán mê mane ya ê kôt; [ éñmánán m'á ] wúm ê bibumá.
85. Ñgê mí n'abui ê bõt aa mí á kób'ajô yà ábui bíôm mí á júk, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmíáñ
éñmíáñgán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmíáñgán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Miñkóé míáp mí bilí bidí; ê ñkel'ánè jálè [ éñmíáñgán ].
Kel'ê fet ê mimbé míáp; õ fet ê fe [ éñmíáñ ].
Ávál ê mí á ba'ale mindíndím míánán, bí á yi náa mí ba'alêe [ éñmíáñgán ].
86. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "éñmíáñgán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmíáñ + mí ...
éñmíáñgán + mí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Miñkóé míánán mí ñgá'an mimfèfè; [ éñmíáñgán mí ] á nyabè.
Míñkúl míáp mí á duñ anê mveñ; [ éñmíáñ mí ] á duñ abeñ.
Miñkaná míé mí bilí jó'ó-jo'o; [ éñmíáñgán mí ] á vê fek.
87. Ñgê m'a kóbõ aa bõt bèziñ ású bíôm bíáp, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmíánán
éñmíênán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmíánán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mimbót míáñgán mí mane ya ê boté mveñ; bí á yi [ éñmíánán ].
Miñkõs míé mí ndeme man ê bú'i; a a kômbõ yôè [ éñmíánán ].
Miñkúl míáñgán mí wô'õ duñ ábé; bo' ánè abô' aa [ éñmíánán ].
88. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "éñmíánán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmíánán + mí ...
éñmíênán + mí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Jáé'ánè mimbót míáñgán amú [ éñmíánán mí ] mane ya ê botè ê mveñ.
Míñkúl míáp mí á duñ anê mveñ; [ éñmíánán mí ] á duñ abeñ.
Miñkõs míáñgán mí á tili ve èvêle; yôè'anè bía [ éñmíánán mí ] á tili èvíndi.
89. Ñgê wo kóbõ aa abui ê bõt ású jôm ê jíá jábá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbánán
émbênán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "émbánán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ê mbôlê betondõ báñgán bê mane ya ê jáñ, bí á ja'aé [ émbánán ].
Á ntóo áyá? Ye mí á yi ná bí beláan beyêñ báñgán, bí beláan ê fe [ émbánán ]?
Ávál bí á toñ bón ê báñgán, bí á zu ê fe toñ [ émbánán ].
90. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "émbánán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbánán + bê ...
émbênán + bê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bón ê báñgán bê n'atyêñ; [ émbánán bê ] ne fek.
Beyêñ ê bé b'á zu ôkañ; [ émbênán bê ] só ya.
Bí á ke jom ê bendômejàñ amú [ émbánán bê ] ñgá bótane mía.
91. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
émbánán + b'á ...
émbênán + b'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Beyêñ báñgán bê só ya; [ émbánán b'á ] zu ôkañ.
Bón ê bé b'á líti atyêñ; [ émbênán b'á ] líti fek.
Bendômejàñ b'á nye'e ma; [ émbánán b'á ] sê'ê mía.
92. Ñgê wo kóbõ aa abui ê bõt ású jôm ê jíá jábá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éndánán
éndênán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éndánán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Akusábo ê jàl dáñgán é n'ánên, m'a dañe nye'e [ éndánán ].
Mí ñgá dí dômbá dáñgán; bí á zu dí [ éndênán ].
Asómõ b'áa Ñkolô bê ñgá bè áfúp ê dáñgán aañgõ'é; aakítí, b'á ye bè [ éndánén ].
93. Õ ne belan õvevet éjújú'ú éñgun "éndánán" átáta' ôseñge ñgê k'ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éndánán + é ...
éndênán + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Afúp ê dáñgán é n'õyàp; [ éndánán é ] ne bèbè.
Awo'ón dáñgán é mame ya; [ éndênán d'á ] ye tátè aakítí.
Dômbá dáñgán é ñgá'án é têle ê dí; [ éndánán é ] bé ya.
94. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éndánán + d'á ...
éndênán + d'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Jàl ê dáñgán é ñgá'an tyítyóé; ve [ éndánán d'á ] nên.
Andó'o dáñgán d'á wúm ê bibumá; [ éndánán d'á ] kôt.
Dômbá dáñgán é ñgá'án é têle ê dí; [ éndánán d'á ] dík.
95. Ñgê wo kóbõ aa abui ê bõt ású jôm ê jíá jábá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
énjanán
éjênán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "énjánán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Èñgombé jáñgán é ñgá ndáman; yôé'anè bía [ ênjánán ].
Bí á ke bo ésáé jáñgán; kel'ánè sóndõ [ ênjênán ].
Èsáé jáñgán é mane ya; ye mí manêe ya [ ênjánán ]?
96. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "énjanán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
énjánán + é ...
énjênán + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ndá jañgán é ñga ku; [ énjanán è ] ñgá'án è têle.
Fôn ê jañgán é ñgá'án è yáek; [ énjanán é ] ntóo sôn.
Bí ñgá'án bí bil'ésáé; ye [ ênjánán é ] mane ya?
97. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
énjanán + j'a ...
énjenán + j'a ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ndá jañgán è ñgá'án è têle; [ énjanán j'a ] ku.
Èfatyelê jáñgán j'á kuane fémbé aa menyú; [ énjênán j'á ] kuane bikõndé.
Mvôé jañgán è ñgá só aañgõ'é; [ énjanán j'a ] ye só aakítí.
98. Ñgê wo kóbõ aa abui ê bõt ású jôm ê jíá jábá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
èñgonán
èñwonán
èmvíánán
èmvíênán
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "èñgonán" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bí mane ya ê sáé sábiase woñgán; kel'ánè sáé [ éñgonán ].
Ê mbôl ê balánda woñgán a mbê mvit, bí ñgá zu tabe [ éñgonán ].
Õvôn ê wóñgán ô bú'i ya; bí á yi [ éñgónán ].
Õvôn ê wòñ ô bú'i ya; bí á yi [ éñwónán ].
Õvôn ê víáñ ví bú'i ya; bí á yi [ émvíánán ].
Õvôn ê víáñgán ví bú'i ya; bí á yi [ émvíênán ].
99. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "èñgonán" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun. Biyoñ biziñ, wo yiane belane "a":
èñgonán + a ...
èñwonán + a ...
èmvíánán + ví ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Lombõ woñgán a a ya'an; [ éñgonán a ] ne nte'án.
Balánda woñgán a mbê mvit; [ éñgonán a ] mbê mfúban.
Añgomo wèé á bé ya; [ éñgonán a ] a dík.
Añgomo wèé á bé ya; [ éñwonán a ] a dík.
Añgomo víé ví bé ya; [ émvianán ví á ] dík.
100. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan ê "ô":
èñgonán + ô ...
èñwonán + ô ...
èñgónán + ô ...
èmvíánán + ví ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Belá'ánè õvôn ê wóñgán amú [ éñgónán ô ] bú'i ya.
Belá'ánè õvôn ê wòñ amú [ éñwónán ô ] bú'i ya.
Belá'ánè õvôn ê víáñgán amú [ émvíánán ví ] bú'i ya.
Mfíáñ wóbá ô bé ya; [ éñgónán ô ] ñgá'án ô têle ê dí.
Õvíáñga wóñgán ô ñgá sáme ñkù; [ èñgonán ô ] mbê mváé.
101. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
èñgónán + w'á ...
èñwonán + w'á ...
èmvíánán + ví ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mfíáñ wóñgán ô mane ya ê bé; [ éñgónán w'á ] dík.
Mfíáñ wòñ ô mane ya ê bé; [ éñwónán w'á ] dík.
Mfíáñ víáñ ví mane ya ê bé; [ émvíánán ví á ] dík.
Mbaé wóñgán w'á duñ abé; [ éñgónán w'á ] duñ mvo'óé.
Mbe'e wóñgán ô n'õveves; [ èñgónán w'á ] kát ê míà.
Mbe'e víáñgán ví n'õveves; [ èmvíánán ví á ] kát ê míà.
102. Ñgê wo kóbõ aa abui ê bõt ású jôm ê jíá jábá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbáp
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Beyêñ báñgán bê só ya; bí á ke bátan [ émbábá ].
Bê ñgá lú'ú bekál báñgán; bía fe bí ñgá lú' [ émbáp ].
Bí á toñe bón báñgán; bí á toñ ê fe [ émbáp ].
103. Õ ne belan õvevet éjújú'ú éñgun "émpáp" átáta' ôseñge ñgê k'ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbáp + bê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Beyêñ báñgán b'á zu; [ émbábá bê ] ntóo ôkàñ.
Bón ê bánán bê mane ya ê ke; [ émbáp bê ] bôõ sí.
Bendaé báñgán bê ne Ákônôliñga; [ émbáp bê ] ne Ábôñ Mbañ.
104. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
émbáp + b'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bón ê bõè bê bôõ sí; [ émbábá b'á ] ke áfúp.
Beyêñ báñgán bê só ya; [ émbáp b'á ] ye só aakítí.
Bemvôé báñ bê ñgá só aañgõ'é; [ émbáp b'á ] zu ôkañ.
105. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíôm ê bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
émbíáp
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Aañgõ'é, bí ñgá fá'á bibé biõè; dên, bí á ke fá' [ émbíábá ].
Ávál ê mí ñgá lôñ ê bibēm bíáñgán, kel'ánè fe lôñ [ émbíáp ].
Ñgê ô mane ya ê vun ê biwólo bíáñgán, kel'ê fe vun [ émbíáp ].
106. Õ ne belan õvevet éjújú'ú éñgun "émbíáp" átáta' ôseñge ñgê k'ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
émbíáp + bí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bibēm bíáñgán bí ñgá mane ku; [ émbíáp bí ] ñgá'án bí têle.
Biyáñêse bíáñgán bí mane ya ê nyabè; [ émbíáp bí ] ne mimfèfè.
Biyêm bíánán bí wô'õ ke ê nlam-nlam; [ émbíáp bí ] ne ábembá été.
107. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíôm ê bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éndáp
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éndáp" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Akusábo ê jàl dáñgán é n'ánên, m'a dañe nye'e [ éndábá ].
Bí ndeme lí áfúp ê dáñgán; bêbíén, b'á yiane lí [ éndáp ].
Bí mane ya ê dí dômbá dáñgán; bí tame zú dí [ éndáp ].
108. Õ ne belan õvevet éjújú'ú éñgun "éndáp" átáta' ôseñge ñgê k'ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éndáp + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Afúp ê dáñgán é ne bèbè; [ éndábá é ] n'õyàp.
Anjēñe dáñgán é mane ya ê kôt; [ éndáp é ] mbilí mendím.
Dômbá dáñgán é ñgá'án é tele ê dí; [ éndáp é ] bé ya.
109. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éndáp + d'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Anjēñe dáñgán é mbilí mendím; [ éndábá d'á ] kôt.
Akõne dáñgán é ñgá'án é têle; [ éndáp d'á ] fók.
Dômbá dáñgán é ñgá'án é tele ê dí; [ éndáp d'á ] dík.
110. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíôm ê bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
énjáp
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "énjáp" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
A ñgá lôñ ê ndá jañgán; a lôñ ê fe [ ênjabá ].
Mí ndeme mane ésáé jánán; b'á káte sóndõ [ ênjáp ].
Ê mbôl'éñgombé jáñgán é ñgá ndáman; kel'ê yôè [ ênjáp ].
111. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "énjap" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
énjap + é ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ènòñ jánán é ne ñkõmán aa bityè; [ énjabá é ] n'õkekámbá.
Ndá jañgán é ñga ku; [ énjap è ] ñgá'án è têle.
Èmvám jáñgán é ñgá bótane bía; [ énjap é ] ñgá lí'í be mendá.
112. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
énjap + j'a ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Ndá jañgán è ñgá'án è têle; [ énjabá j'a ] ku.
Èfatyelê jáñgán j'á kuane fémbé aa menyú; [ énjáp j'á ] kuane mebám aa bityè.
Mvôé jañgán è ñgá só aañgõ'é; [ énjap j'a ] ye só aakítí.
113. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíôm ê bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
èñgòp
èñwòp
èmvíáp
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñgòp" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Õvôn wóñgán ô bú'i ya; bí á yi [ éñgóbá ].
Ávál õ ndeme túí ôbáé wôom, m'a yi ô túí [ éñgóp ].
Ávál õ wô'õ túí ôbáé wóom, kel'ê fe túí [ éñwóp ].
Ê mbôlé õ ñgá túí ôbáé víam, m'a yi ô túí fe [ émvíáp ].
Bí ñga zu dí. Kel'ê nyoñ ê sañga woñgán; õ só'o fe [ éñgòbá ].
Kel'ê nyoñ ê sañga woñgán; õ só'o fe [ éñwòbá ].
Kel'ê nyoñ ê sañga viañ; õ só'o fe [ émvíáp ].
114. Õ ne belan õvevet éjújú' éñgun "èñgóp" ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
èñgòp + a ...
èñwòp + a ...
èñgòp + ô ...
èñwòp + ô ...
èmvíáp + ví ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Õvele woñgán a n'èfúmúlu; [ éñgobá a ] n'èvíndí.
Sañga woñgán a ñgá bé mvo'óé; [ éñgòbá a ] ñgá dík.
Balánda woñgán a mbê mvit; [ éñgòbá a ] mbê mfúban.
B'á yi ôvôn ê wóñgán amú [ éñgóbá ô ] bú'i ya.
B'á yi ôvôn ê wóñgán amú [ éñwóbá ô ] bú'i ya.
B'á yi ôvôn ê víáñgán amú [ émvíábá ví ] bú'i ya.
115. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
èñgóp + w'á ...
èñwóp + w'á ...
èmvíáp + ví + á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mfíáñ wóñgán ô mane ya ê bé; [ éñgóbá w'á ] tok.
Õbaé wóñgán ô n'afìp; [ èñgóbá w'á ] tóé.
Mbe'e wónán ô n'õveves; [ èñgóbá w'á ] kát ê be.
Mbe'e wónán ô n'õveves; [ èñwóbá w'á ] kát ê be.
Mbe'e víánán ví n'õveves; [ èmvíábá ví á ] kát ê be.
116. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíôm ê bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmáp
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmáp" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Õ ñgá be'e meñgap máñgán; Õ nyoñ ê fe [ éñmáp ].
Bê ndeme wõlè ê metôm máñgán; bí á yiane nyoñ [ éñmáp ].
Môé máñgán mê ne tyí'íbí ya ê tót; m'a káte tót [ éñmáp ].
Bí mane ya ê dí mômbá máñgán; bí á kômbõ dí [ éñmáp ].
117. Õ ne belan õvevet éjújú'ú éñgun "éñmáp" átáta' ôseñge ñgê k'ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmáp + mê ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mefúp ê máñgán mê n'õyàp; [ éñmábá mê ] ne bèbè.
Bí ñgá'án bí yañge'e metôm máñgán; [ éñmáp mê ] só ya.
Mômbá máñgán mê mane ya ê bé; [ éñmáp mê ] ñgá'án mê têle dí.
118. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
èñmáp + m'á ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Bí mbilí metôm máñgán; [ éñmáp m'á ] zu.
Mômbá máñgán mê mane ya ê bé; [ éñmáp m'á ] dík.
Mendó'o mánán m'á kôt; [ éñmáp m'á ] wúm bibimá.
119. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíôm ê bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, õvevet éjújú' éñgun ô ne:
éñmíáp
Õ ne belan õvevet éjújú' éñgune "éñmíáp" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Kel'ê fet ê mimbé míáñgán; õ fet ê fe [ éñmíáp ].
Bí mane ya ê sõp ê mimfóndé miõè; bí á yiane sõp [ éñmíáp ].
Mimfiñgá míáñgán mí ñgá mane nyabè; ajô te, bí á yi [ éñmíáp ].
120. Õ ne belan õvevet éjújú'ú éñgun "éñmíáp" átáta' ôseñge ñgê k'ôseñg'été. Ñgê wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñmíáp + mí ...
Ású bive'án, tót ê mêjô maná:
Mimbé míáñgán mí yóo; [ éñmíáp mí ] ne mfetán.
Minsúñgá míáñgán mí mbê ásos; [ éñmíáp mí ] ñgá dík.
Bí á wô' ávêp. Mimfiñgán míáñgán mí ñgá mane dík; [ éñmíáp mí ] mane ya ê nyabè.
añgan (abui: mêñgan) _("lesson/leçon")_
õnyônyós (abui: anyônyós) _("singular/singulier")_
ñkpwáa (abui: miñkpwáa) _("previous/précédent")_
èñgun (abui: biñgun) _("pronoun/pronom
èñgbwêñgbwên (abui: biñgbwêñgbwên) _("_("neutral"/"neutre")_
èñgbwêñgbwên éñgun (abui: biñgbwêñgbwên ê biñgun) _("_("neutral pronoun"/"pronom neutre")_
ètõtõé (abui: bitõtõé) _("direct/directe")_
ê júk: to possess/posséder
èjújú' éñgun (abui: bijújú'ú biñgun) _("possessive pronoun/pronom possessifs
ètõtõé éjújú'ú éñgun (abui: bitõtõé bíjújú'ú biñgun) _("direct possessive pronoun/pronoms possessifs directes")_
õvevet éjújú'ú éñgun (abui: avevete bíjújú'ú biñgun) _("indirect possessive pronoun/pronoms possessifs indirectes")_
njúk (abui: minjúkn) _("owner, possessor (the person who, or the object that, possesses)/possesseur")_
ntôo (abui: mintô) _("next/suivant")_
õmíês (abui: amíês) _("subject/sujet")_
õmvômvon (abui: amvômvon) _("plural/pluriel")_
õseñge (abui: aseñge) _("sentence/phrase")_
õvet-õvet (abui: avet-avet) _("indirectly/indirectement")_
õvevet (abui: avevet) _("indirect/indirecte")_
ê fumele) _("to depend/dépendre")_
| # | Bitõtõé Bíjújú'ú Biñgun | Avevet Bíjújú'ú Biñgun |
| 1 | dam, dáam | édam, éndáam |
| 2 | jam, jáam | énjam, énjáam |
| 3 | wom, wóom, víam | éñwom, éñwóom, émvíam |
| 4 | dõè, dôé | éndõè, éndôé |
| 5 | jõè, jôé | énjõè, énjôé |
| 5 | wõè, wôè, víõè | éñwõè, éñwôè, émviõè |
| 6 | dé | éndé |
| 7 | jé, jèé | énjé, énjèé |
| 8 | wé, wèé, víé | énjé, énjèé |
| 9 | bam, báam | émbam, émbáam |
| 10 | biam, bíam | émbiam, émbíáam |
| 11 | mam, máam | éñmam, éñmáam |
| 12 | miam, míaam | éñmiam, éñmíam |
| 13 | biõè, bíõè | émbiõé, émbíôé |
| 14 | bõè, bôè | émbõè, émbôè |
| 15 | míõè, míôè | éñmíõè, éñmíôè |
| 16 | mõè, môè | éñmõè, éñmôè |
| 17 | bé, bèé | émbé, émbèé |
| 18 | bíé | émbíé |
| 19 | mé | éñmé |
| 20 | míé | éñmíé |
| 21 | dáñgán | éndáñgán |
| 22 | jáñgán | énjáñgán |
| 23 | woñgán wóñgán, víáñgán | éñwoñgán, éñwóñgán, émvíáñgán |
| 24 | dánán, dênán | éndánán, éndênán |
| 25 | jánán, jênán | énjánán, énjênán |
| 26 | wonán, wónán, víánán | éñwonán, éñwónán, émvíánán |
| 27 | dáp | éndáp |
| 28 | jáp | énjáp |
| 29 | wòp | éñwòp |
| 30 | báñgán | émbáñgán |
| 31 | bíáñgán | émbíáñgán |
| 32 | máñgán | éñmáñgán |
| 33 | míáñgán | éñmíáñgán |
| 34 | bánán | émbánán |
| 35 | bíánán | émbíánán |
| 36 | mánán | éñmánán |
| 37 | mííánán | éñmíánán |
| 38 | báp | émbáp |
| 39 | bíáp | émbíáp |
| 40 | máp | éñmáp |
| 41 | míáp | éñmíáp |
Mêñgan máná mê ne ású na bí yé'é anê b'á kóbô Búlu. Ñgê wo yêne jôm èziñ é n'ábé ñgê ke njuk, ñgê wo kômbô kómêkane, tili'i dê mfá'á ya bila'aé.
These lessons are meant to teach how to speak the Bulu language. If you have a comment, a suggestion, or a critique, please write it in the Comments section.
Ces leçons enseignent comment parler la langue Boulou. Si tu as des commentaires, des suggestions, ou des critiques, écris-les dans la section des commentaires. (n k o b o b u l u AT g m a i l dot c o m)
Nsámá'a-Ndetên: http://www.nkoboboulou.com/nkoban/Angan39.htm