Ñyé'án Ñkóbán Búlu - Añgan 34 - Avevet Bíjújú'ú Biñgun
1. Bí á yé'è ñkóban Búlu.
Bí yé'è ya náa èjújú' éñgun é ne bo étõtõé. Õvevet éjújú' éñgun é n'èjújú' éñgun j'á jú'an õvet-õvet.
Avevete bíjújú'ú biñgun é n'abui aa d'á tótêban mevál ê mevál. Ntótán éñgun w'á fumele aa éfíá j'á jú'ú jôm èziñ.
Ñgê wo kóbõ ájô jôm ê jõé jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éndam ñgê ke éndáam
Õvevet éjújú' éñgun ô ne beleban áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mam máná,
Asómõ b'áa Ñkolô bê ñgá bè áfúp ê dõé aañgõ'é. Aakítí, b'á ye bè [ éndáam ].
2. Õvevet éjújú' éñgun ô ne ê fe beleban átáta'a ôseñge ñgê k'ôseñg'été. Éyoñ wo kóbõ nálè, ê mvú'áa õvevet éjújú' éñgun, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éndáam + é ...
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Jàlê dõé è ne mfúbán. [ Éndáam é ] ne mvit.
Afúp dõé é n'anên. [ Éndáam é ] ne tyítyóé.
3. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éndáam + d'á
Ású bive'án, tót ê mam máná,
4. Ñgê wo kóbõ ájô jôm ê jõé jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
énjam ñgê ke énjáam
Õ ne belan èñgun ê "énjam" ñgê ke "énjáam" áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mam máná,
Ndá jèé è fetê; kelê fombõ [ énjam ].
Kelê bo ésáé jõè. M'a ke bo [ énjáam ]?
5. Õ ne belan èñgun ê "énjam" ñgê ke "énjáam" ôseñg'été. Èyoñ wo kóbõ nálè, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
énjam + é ...
énjáam + é ...
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Biañ jõé é n'ayõl; [ énjam é ] n'èzezek.
Èsáé jõé é n'ayáé; [ énjáam é ] ne tyí'íbí.
Ndá janán è ñgá ku; [ énjam è ] ñgá'án é têle.
6. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
énjáam + j'á
Ású bive'án, tót ê mam máná,
7. Ñgê wo kóbõ ájô jôm ê jõé jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éñgom, ñgê ke éñgóom, ñgê ke éñwom, ñgê ke éñwóom
Õ símêsa'ane náa õvevet éjújú' éñgun ô ne beleban áman ôseñge. Ású bive'án, tót ê mam máná,
Kpwekpwa wõé a ñgá ku ê tyia. Te wo belan [ éñgom ].
Éyoñ wo ê ye jep ôtyeñ wôé, õ jep ê fe [ éñgóom ].
8. Õ símêsa'ane ê fe náa õvevet éjújú' éñgun ô ne beleban átáta'a ôseñge. Èyoñ éte, wo yiane kõ'õlan éñgbwêñgbwên éñgun:
éñgom + é ...
éñgóom + é ...
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Mfóndé wé ô ne mvit; [ éñgóom ô ] ne mfúbán.
Ñnêñê wonán a ñgá só aañgõ'é. [ Éñgom a ] ye só aakítí.
Mbé wé ô ne mfetán; [ éñgóom ô ] yôo.
9. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éñgóom + j'á
Ású bive'án, tót ê mam máná,
10. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású jôm ê jé é nê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éndôé ñgê ke éñwõé
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Jàlê dam è ne mfúbán; [ éndôé é ] ne mvit.
Átôm ê bê ñgá lôm bía é ñgá suan aañgô'é; [ éndôé d'á ] ye suan aakítí.
Afúp ê dam é n'anên; [ éndôé é ] ne tyítyóé.
11. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású jôm ê jé é nê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
énjõé ñgê ke énjôé
Ású bive'án, tót ê mam máná,
M'a ke bo ésáé jam. Kelê bo [ énjôé ].
Biañ jam é n'ayõl; [ énjõé ] è n'èzezek.
Ndá jam é ñga ku; [ énjõé ] è ñgá'án é têle.
Èsáé jam é n'ayáé. [ Énjôé ] é ne tyí'íbí.
9. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éñgóom + j'á
Ású bive'án, tót ê mam máná,
9. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású jôm ê jé é nê jíá aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éñgõée/éñgôée, éñwõée/éñwôée
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Ê mbôlê mfóndé wom ô nê mvit, m'a yi [ éñgôée ]
10. Õ símêsa'ane náa õ ne belan õvevet éjújú' éñgun ôseñg'été. Ású bive'án, tót ê mam máná,
Mfóndé wom ô ñgá só aañgõ'é. [ Éñgôé ] w'á ye só aakítí.
11. Ñgê mía mõt mí á kóbõ ajô ya jôm ê mõte mfê a a júk, aa ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éndé
Ású bive'án, tót ê mêjô maná,
Afúp ê dam é n'anên. [ Éndé ] é ne tyítyóé.
3. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
éndé + d'á
Ású bive'án, tót ê mam máná,
12. Ñgê mía mõt mí á kóbõ ajô ya jôm ê mõte mfê a a júk, aa ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
énjé ñgê ke énjèé
Ású bive'án, tót ê mêjô maná,
Kelê bo ésáé jõè. Á kelê bo [ énjé ].
Biañ jam è n'ayõl ve [ énjèé ] è n'èzezek.
3. Biyoñ biziñ, wo yiane kõ'õlan éjêt:
énjé + j'á
Ású bive'án, tót ê mam máná,
13. Ñgê mía mõt mí á kóbõ ajô ya jôm ê mõte mfê a a júk, aa ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éñgôé
Ású bive'án, tót ê mêjô maná,
14. Õ símêsa'ane náa õ ne belan õvevet éjújú' éñgun ôseñg'été. Ású bive'án, tót ê mam máná,
Mfóndé wom ô ndeme só. [ Éñgôé ] w'á ye só aakítí.
15. Ñgê wo kóbõ ajô yà ábui bíôm bíõé õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
émbam ñgê ke émbáam
Ású bive'án, tót ê mam máná,
16. Ñgê wo kóbõ ajô yà ábui bíôm bíõé õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
émbiam ñgê ke émbíam
Ású bive'án, tót ê mam máná,
17. Ñgê wo kóbõ ajô yà ábui bíôm wo júk aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éñmam ñgê ke éñmáam
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Mefúp ê mõé mê ne bèbè; [ éñmáam ] mê n'õyàp.
18. Ñgê wo kóbõ aa mõ èziñ ású ábui bíôm a bilí, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
émbíõé, émbíôé
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Õ ñgá mane dí bidí bíáñgán. Õ solé [ émbíôé ].
Te wo vúane náa õ ne belan õvevet éjújú' éñgun ôseñg'été. Ású bive'án, tót ê mam máná:
Bidí biam bí mane ya; [ émbíôé ] bí ñgá'an.
19. Ñgê wo kóbõ ajô yà ábui bíôm wo júk aa õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
émbõé ñgê ke émbôé
Ású bive'án, tót ê mam máná:
Bón ê bam bê só ya áfúp; [ émbôé ] bê ne vé?
Bón ê bam bê só ya; [ émbôé ] bê nè?
20. Ñgê wo kóbõ aa mõ èziñ ású ábui bíôm bíé, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éñmõé, éñmôé
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Mefúp ê mé mê ne bèbè. [ Éñmôé ] mê n'õyàp.
21. Ñgê mía mõt èziñ mí á ajô yà ábui bíôm mõt mfê a a júk, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
émbé
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Bón ê bam bê só ya áfúp; [ émbé ] bê ne vé. Bón ê bam bê só ya; [ émbé ] bê nè.
22. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ajôm ábui bíôm mõt mfê a bilí, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
émbíé
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Bidí biam bí mane ya; [ émbíé ] bí nè?
23. Ñgê mía mõt mí á kob'ajô é tií aa abui bíôm mõt èziñ a bilí, ñg'õmíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éñmé
Ású bive'án, tót ê mam máná,
24. Ñgê mí n'abui ê bõt aa mí á kób'ajô yà ábui bíôm mí á júk, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
émbáñgán ñgê ke émbáñ
Ású bive'án, tót ê mam máná,
25. Ñgê mí n'abui ê bõt aa mí á kób'ajô yà jôm jíá mí bilí, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éndañgán, éndáñgán
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Kel'ánè lí áfúp ê dánán. Jõká'anè [ éndáñgán ].
26. Õ símêsa'ane náa õ ne ê fe belan õvevet éjújú'ú éñgun átát' ôseñge. Ású bive'án, tót ê mam máná,
Afúp ê dêná é ne n'õyàp. [ Éndáñgán ] é ne bèbè.
27. Ñgê mí n'abui ê bõt aa mí á kób'ajô yà jôm ê jíá mí bilí, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éjañgán, éjáñgán
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Kel'áne bo ésáé jêná. Bí á ke bo [ ênjáñgán ].
28. Ñgê mí n'abui ê bõt aa mí á kób'ajô yà jôm èziñ mí bilí, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
èñgoñgán ñgê ke èñgòñ
Ású bive'án, tót ê mam máná,
29. Ñgê mí n'abui ê bõt aa mí á kób'ajô yà ábui bíôm mí á júk, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éñmáñgán ñgê ke éñmáñ
Ású bive'án, tót ê mam máná,
30. Ñgê wo kóbõ aa abui ê bõt ású jíá jábá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
émbanán ñgê ke émbánán
Ású bive'án, tót ê mam máná,
31. Ñgê wo kóbõ aa abui ê bõt ású jíá jábá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éndanán, éndánán
Ású bive'án, tót ê mam máná,
32. Ñgê wo kóbõ aa abui ê bõt ású jíá jábá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
énjanán/éjáñgán, éjenán/éjêngán
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Bí á ke bo ésáé jáñgán. Kel'ánè sóndõ [ ênjánán ].
33. Ñgê wo kóbõ aa abui ê bõt ású jíá jábá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
èñgoñgán ñgê ke èñgòñ
Ású bive'án, tót ê mam máná,
34. Ñgê wo kóbõ aa abui ê bõt ású jíá jábá, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éñmanán ñgê ke éñmánán
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Mefúp ô máñgán mê n'õyàp. [ Éñmánán ] mê ne bèbè.
35. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíô bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
émbíáp
Ású bive'án, tót ê mam máná,
36. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíô bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éndáp
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Afúp ê dáñgán é ne bèbè. [ Éndábá ] é n'õyàp.
37. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíô bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
énjáp
Ású bive'án, tót ê mam máná,
38. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíô bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
èñgòp
Ású bive'án, tót ê mam máná,
39. Ñgê mía mõt èziñ mí á kóbõ ású bíô bõt befê, ñg'ômíês w'á tótêban avál èziñ, èñgun é ne,
éñmáp
Ású bive'án, tót ê mam máná,
Mefúp ô máñgán mê n'õyàp. [ Éñmábá ] mê ne bèbè.
añgan (abui: mêñgan): lesson/leçon
õnyônyós (abui: anyônyós): singular/singulier
ñkpwáa (abui: miñkpwáa): previous/précédent
èñgun (abui: biñgun): pronoun/pronom
èñgbwêñgbwên éñgun (abui: biñgbwêñgbwên ê biñgun): _("neutral pronouns"/"pronoms neutres")_
ètõtõé (abui: bitõtõé): direct/directe
ê júk: to possess/posséder
njúk (abui: minjúkn): owner, possessor (the person who, or the object that, possesses)/possesseur
ntôo (abui: mintô): next/suivant
õmíês (abui: amíês): subject/sujet
õmvômvon (abui: amvômvon): plural/pluriel
õvet-õvet (abui: avet-avet): indirectly/indirectement
õvevet (abui: avevet): indirect/indirecte
ê fumele: to depend/dépendre
Mêñgan máná mê ne ású na bí yé'é anê b'á kóbô Búlu. Ñgê wo yêne jôm èziñ é n'ábé ñgê ke njuk, ñgê wo kômbô kómêkane, tili'i dê mfá'á ya bila'aé.
These lessons are meant to teach how to speak the Bulu language. If you have a comment, a suggestion, or a critique, please write it in the Comments section.
Ces leçons enseignent comment parler la langue Boulou. Si tu as des commentaires, des suggestions, ou des critiques, écris-les dans la section des commentaires. (n k o b o b u l u AT g m a i l dot c o m)
Nsámá'a-Ndetên: http://www.nkoboboulou.com/nkoban/Angan39.htm