Ñyé'án Ñkóbán Búlu - Añgan 20 - Kõnõk: "ê yañge"
1. Bifíá b'iziñ bí á beleban mevále mevá: anê kõnõk ñgê k'an'ôkpet. Ású éfíá èziñ y'été, tót ê kõnõ' jíná:
ê yañge
Ású mevál yà belan èfí'ét'anê kõnõk, tót ê mêjô maná:
M'a yañge.
Wo yañge.
A a yañge.
Mí á yañge.
B'á yañge.
2. Õ ne belan kõnõ' "ê yañge" aa jô ñgê ke bíôm. Ású bive'án, tótê mêjô maná:
M'a yañge fa.
Wo yañge bidí.
A a yañge èyáñese.
Bí á yañge fôndõ.
Mí á yañge kábat.
B'á yañge nsílí.
Bí á yañge mveñ.
3. Õ ne belan kõnõ' "ê yañge" aa èfíá yà ê vôme jam d'á yañgeban. Ású bive'án, tótê mam máná:
M'a yañge áfan.
Wo yañge ábá.
A a yañge ôsôé.
Bí á yañge ê nlam.
Mí á yañge ê Zañemelima.
B'á yañge ê balánda.
4. Õ ne bámetan jôm aa ê vôm d'á boban. Ású bive'án, tótê mêjô maná:
M'a yañge fa áfan.
Wo yañge bidí ábá.
A a yañge èyáñese ôsôé.
Bí á yañge fôndõ ê nlam.
Mí á yañge kábat ê Zañemelima.
B'á yañge meyok ê balánda.
5. Õ ne belan kõnõ' "ê yañge" aa kõnõ' èfê náa ô líti náa ê jamê baáa d'á yañge boban, tótê mam máná:
M'a yañge sobõ.
Wo yañge wúp.
A a yañge wóban.
Bí á yañge dí.
Mí á yañge tyek.
B'á yañge tôban.
M'a yañge fá'a bóñgô.
Wo yañge bé fôn.
A a yañge wóban ôsôé.
Bí á yañge dí ká.
Mí á yañge tye' ésáñkáná.
B'á yañge tôban ábá.
M'a yañge wõlè ê bikõndé.
Wo yañge yáñ ôwõndõ.
A a yañge yám mfíáñ ñgòn.
Bí á yañge wulu ôsôé.
Mí á yañge yia ê jiá.
B'á yañge ba'aé élé.
6. Kõnõ' "êyañge" ô ne fe beleban aa akpwet. Ású bive'án, tótê mêjô maná:
Me ne yañge.
Bí ne yañge.
Mê ntóo yañge.
Me mbê yañge.
Mí mbê yañge fóé!
Me mbê me yañge'e.
Me mbê me yañge'e kòs ê nlam. Bí mbê bí yañge'e bidí ábá.
A ñgá yañge ôsôé. Bê ñgá yañge bidí Ébolêwo'o.
A wô'õ yañge ôsôé.
Bê mbá'a yañge.
Bê mbá'a yañge ê biañ.
4. Õ ne belan kõnõ' "ê yañge" náa ô tyiníi. Ású bive'án, tótê mêjô maná:
Yañgê'e!
Yañgê'e bidí!
Yañgê'e átàn!
Yañgê'e aakítí!
Yañgê'e ñkásá!
Yañgê'e bidí aakítí!
Yañgá'anè!
Yañgá'anè bidí!
Yañgá'anè abôk!
Yañgá'anè ôsôé!
9. Bí yêne ya náa éyoñ wo ê tyin aa kõnõ' "ê yañge", õ ne kõ'õlan éyõlè jôm ñgê ke bíôm. Éyoñ wo ê tyini aa kõnõ' "ê yañge", õ ne kõ'õlan kõnõ' náa ô líti mboán w'á yiane yañge. Ású bive'án, tótê mam maná::
Yañgê'e dí.
Yañgê'e sobõ!
Yañgá'anè sobõ!
Yañgê'e kándè bidí!
Yañgá'anè kándè bidí!
("")
Yañgê'e bômbõ sí!
Yañgá'anè bômbõ sí!
Yañgê'e ba'áé èlé!
Yañgá'anè ba'aé ê bilé!
Yañgê'e ja'áé bidí!
Yañgá'anè ja'ánè bidí!
Yañgê'e bêt!
Yañgê'e bêt élé!
Yañgê'e jêñ!
Yañgê'e nyoñ ê bidí!
Yañgá'anè nyoñ ê bidí!
Yañgê'e fá' ébé!
Yañgá'anè fá'á bibé!
Yañgê'e vê!
Yañgê'e diin mbé.
Yañgá'anè diin mimbé.
Mimfèfè Bífíá
añgan (abui: mêñgan): lesson/leçon
ñkpwáa (abui: miñkpwáa): previous/précédent
èla'é, (èla'aé) (abui: bila'é, bila'aé): comment/commentaire
èlõloé (abui: bilõloé): simple
èmep (abui: bimep): variant/variante
ètyini (abui: bityini): order/ordre
ndem ñkpwe'án (abui: mendem-ê-miñkpwe'án): exclamation point(s)/point(s) d'exclamation
ntôo (abui: mintô): next/suivant
ñkpwe'án (abui: miñkpwe'án): exclamation/exclamation
õmven (abui: amven): apostrophe
ê tyini: to give an order/donner un ordre
ê vên: to depend/dépendre
Áñgan díná ê ne ású kõnõ' "ê yañge". Ñgê wo yêne jôm èziñ é n'ábé ñgê ke njuk, ñgê wo kômbô kómêkane, tili'i dê mfá'á ya bila'aé.
This lesson is about the verb "ê yañge". If you have a comment, a suggestion, or a critique, please write it in the Comments section.
Cette leçon concerne le verbe "ê yañge". Si tu as des commentaires, des suggestions, ou des critiques, écris-les dans la section des commentaires. (n k o b o b u l u AT g m a i l dot c o m)
Nsámá'a-Ndetên: http://www.nkoboboulou.com