Ntilàn Ñkóbô Búlu - Añgan 13 - T

1. Bí á ye'é mevàl yà ê tili ñkóbô Búlu. Bí táté ya ê ye'é bikañgà "a", "b", "d", "e", "f", "g", "h", "i", "j", "k", "l", "m", "n", "ñ", "o", "p", ä "s". Bí ye'é ya ê fe abe mendem mê ntilàn m'èziñ. Bí á zu ye' ékañg'èfê.

Bí suáne ya ékañgá "t". Tilí'i aná:

T, t, t. T, t, t, t

2. Èfíá é ne káa ä èkañgá "t". Àsú bifíá bí à káa ä "t", tilí'i aná:

Ta, to, te,

tòo, tíl, tóñ,

tôk, táñ, toó

Tòm, teke,

tón, ta'a, tán,

táme, to'o, tondõ

3. Éyoñ jíná, tilí'i ábêm dinà:

Mómo, te ê ke ábá!

Bí ne teke kóbõ nálé.

Táme ke sas ê jôé dõé!

Dên, b'á ke ba'aé ê tíl jam.

4. Àsú àmeñ d'á káa ä èkañgá "t", tilí'i aná:

E ta, e té, e tii,

e tek, e tos, e tili,

e táé, e tóe, e tée

E tak, e tik, e tek,

e tan, e ten, e tok,

e tiñ, e tíndi, a tabe

E têle, e têbe, e telé,

e timi , e tibi, e te'e,

e tobõ, e tem, e timbi

E tá'é, e tólé, e tá'áé,

e tó'é, e tooé, e tó'óé,

e timan, e tôlôbõ, e tinan

5. Éyoñ jíná, tilí'i aná:

A mbê a toó ôkañ.

Befám b'á ke tabe ábá.

Dên, bí à tà'à mam ê ndà jañgàn.

Bí ñgà mane tos ê ñgòn aañgô'é.

6. Èfíá é ne bi ékañgá "t" été. Ású bive'ela'a, tilí'i aná:

Èté, atõl, bité,

èto, bitá, õtan,

ètam, ètòk, átán

Betaa, ètek, betá,

ètom, betä, ètám,

ètíñkílí, kótendó'o

Atín, atôm, atìñ,

mbàtô'õ, añgêtêñ,

atóé, èfata, èbaták

7. Éyoñ jíná, tilí'i mam máná:

A a ke áfan ètám.

A ñgá têbe nê kitik!

Kelê sas ê jôé dõé átán!

Bóñgô b'á ke étam. B'á ke jók.

8. Éyõlè ômeñ é ne bi ékañgá "t" été. Ású bive'ela'a, tilí'i aná:

E fatè, e líti, e katè,

e fáté, e betè, e jôtan,

e kõtè, e fôté, e betan

E bí'íti, e fôtan,

e ko'otõ, e bótan,

e kañete, e báñete

E kótan, e bátan,

e si'iti, e jóbetan,

e kômôtõ, e kábetan

9. Éyoñ jí, tilí'i aná:

A a ke bía fáté sá.

Kelê fatè ê tô' a bilí.

Nanê a ñgá bótan bíá.

A a kañete bía aka'á mam.

Bê ne me ê ndá dên á ntòo ñgon ébàé.

10. Èfíá é ne man ä ékañgá "t". Àsú bifíà bí à man ä èkañgá "t", tilí'i aná:

Jòt, mõt, jàt,

bõt, nsát, nsôt,

ñkat, èlat, ñkôt

Èbõt, adít, jòt

njêt, èkõt, añgat,

õkot, èkàt, èmòt

11. Ású bive'ela'a bí á belan bifíábíte, tilí'i anà:

Mõt a ne ma ndà!

Bõt bê ne ma ê ndà.

12. Éyoñ jíná, tilí'i ámeñ d'á man ä èkañgá "t", aná:

E lõt, e net,

e kat, e fet,

e bôt, e lat

E bêt, e jit,

e kôt, e fít,

e kát, e biet

13. Èfíá é ne bi ábui ê bikañgá "t". Ású bive'ela'a, tilí'i aná:

Tít, tatê,

tótií, têtoó,

ètetek, ètitik

Ètêtók, têtelê,

ntáñete, ètêtám,

ètõtôlán, ètôtôlõ

Õtété

14. Éyoñ jíná, tilí'i, aná:

Têbe'e têtelê!

Tabê'e têtoó!

Katê bíà betótií!

Èñgôñgól, te jêñe me ntáñete!

15. Éyõlè ômeñ é ne ábui bikañgá "t". Ású bive'ela'a, tilí'i ameñ d'á belan abui bikañgá "t", aná:

e têt, e tót,

e tôt, e tat,

e têtan, e ti'itan

E tômetan,

e tiñeti, e títan,

e temêtem, e táté

16. Éyoñ jíná, tilí'i aná:

Te tóte ma!

Dên, bí á ke tôt tíl.

Bí ñgá táté èsáé aañgõé.

Ájô diná, bí ñgá temêtem de.

17. Bivõvõm Biñgun: Bí á yem ná ñkóbô Búlu ô bilí nsámbá biñgun bí á võm jôm éziñ. Bivõvõm biñgun b'iziñ bí bilí éyõlè é bilí ékañgá "t". Ású biñgun bíte, tilí'i aná:

ate, bête

éte, bête

éte, mête

éte, bíte

ôte, míte

18. Éyoñ jíná, tilí'i mam máná:

Kelê bêt ê élé éte. Keláne ba'aé bilé bíte.

M'a kañese jam éte. Bí á kañese mam mête.

Mõt atê aa sáé áñgõndô. Boñgô bête bê ne mbán.

Ñga ê aa ke señ ê mbón ôte? Kê bí á ke be'e mimbón míte.

Jam éte d'á káte ma. Mam mête m'á dañ bía ê ñkôñ.

Nanê bê ñgá mane dí dômbá ñgõé éte, ê nde bê ñgá sõp be bê'e bête.

Mbé ôte ô ne ndam. Mendá mête mê n'abeñ.

Betá'a bía kan ê ñkaná ôte. B'á beta láa minláñ míte?


Mimfèfè Bífíá

õbêm (abui: abêm): sentence/phrase

èvõvõm (abui: bivõvõm): indicative/indicatif

èvõvõm éñgun (abui: bivõvõm bñgun): indicative pronoun/pronom indicatif

õmeñ (abui: ameñ): verb(e)


Ñnamba YouTube